Astma to przewlekła choroba układu oddechowego, która bardzo często diagnozowana jest u najmłodszych. Z roku na rok rośnie liczba małych astmatyków. Jak wygląda życie dziecka z astmą?
Astma u dziecka
U dzieci trudno zdiagnozować astmę, ponieważ jej typowe objawy to oznaki wielu innych chorób i alergii. Nawracający kaszel czy trudności w oddychaniu wcale nie muszą świadczyć o problemach z oskrzelami. Astma również zaliczana jest do grona chorób alergicznych. Często wśród astmatyków znajdziemy osoby z alergią na roztocza kurzu domowego czy sierść, czyli popularne alergeny wziewne. Podejrzenie o astmie pojawia się, gdy trudności w oddychaniu nie ustępują. Wtedy lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań, w tym spirometrii, która da jaśniejsze światło na obraz choroby. Spirometria pozwala na zbadanie czynności oskrzeli i płuc, co jest ważnym elementem przy stwierdzeniu astmy lub jej wyeliminowaniu. Chorują niemowlęta oraz kilkuletnie dzieci. Właśnie u najmłodszych najtrudniej właściwie zdiagnozować astmę. Obecnie mali pacjenci mają dostęp do nowoczesnego leczenia. Jak wygląda ich codzienne życie?
Z astmą w szkole i przedszkolu
Nadreaktywność oskrzeli na czynniki, takie jak kurz czy inne alergeny powoduje, że choroba ujawnia się objawami takimi jak świszczący oddech czy napady duszności. U osób z otoczenia, które są zdrowe, takie symptomy mogą wzbudzać lęk, niepokój a nawet panikę. Mimo wielu programów edukacyjnych i informacji dotyczących astmy i związanych z nią czynności, wciąż jeszcze brakuje odpowiedniego podejścia do tematu. W każdej klasie czy grupie przedszkolnej może być nawet kilkoro uczniów z astmą. Nauczyciele muszą więc posiadać wiedzę na temat interwencji w przypadku ataku choroby oraz wszelkich czynników zaostrzających. Wciąż brakuje elementarnej wiedzy.
Problemem jest także tolerancja. Tyle mówi się na temat integracji, a astmatycy w dalszym ciągu bywają traktowani przez rówieśników jak osoby odmienne, dziwne. Dla maluchów, postępowanie w przypadku astmy nie do końca jest zrozumiałe. Przyjmowanie leków wziewnych przez kolegę z ławki może być obiektem żartów i kpin, co nie wpływa korzystnie na psychikę i rozwój społeczny. Dzieci zamykają się w sobie, nie są akceptowane przez grupę rówieśniczą, co zaburza rozwój poznawczy i integrację z otoczeniem, a także dalsze życie społeczne.
Problemy behawioralne oddziałują na sam przebieg choroby. Zaburzone relacje przyczyniają się do stresu, konfliktów i wielu negatywnych emocji, które mogą wzmacniać ataki astmy. Inną sytuacją, niekorzystną dla dziecka chorującego na astmę mogą być częste wizyty u lekarza, co skutkuje nieobecnościami w szkole i nadrabianiem materiału. Słabsi uczniowie mogą mieć problem z nadążeniem za klasą, co również uruchamia szereg innych problemów edukacyjnych. Dzieci bywają wyśmiewane szczególnie przez ograniczenia fizyczne. Nie uczestniczą w pełni w lekcjach wychowania fizycznego, ze względu na problemy z układem oddechowym. W pewnym stopniu ogranicza to nie tylko wspomnianą wcześniej integrację z innymi uczniami, ale poczucie własnej wartości czy aktywne uczestnictwo w życiu klasy i szkoły.
W przebiegu choroby wyróżniamy okresy remisji, kiedy astma nie powoduje żadnych objawów i pozwala na radosne oraz beztroskie funkcjonowanie w życiu szkolnym czy przedszkolnym. Jednak nie wolno zapominać o zaostrzeniach, które niestety również towarzyszą w życiu małego astmatyka. Astma może zaburzać koncentrację i wywoływać senność dziecka w czasie zajęć lekcyjnych, co także bywa kłopotliwe. Badania naukowe dowodzą, że dzieci z astmą często wymagają nie tylko leczenia farmakologicznego, które ma na celu poprawę zdrowia fizycznego, ale przede wszystkim na wsparciu zdrowia psychicznego.
To niezwykle ważne, by młody umysł miał świadomość, że ograniczenia wynikają z choroby, z którą można żyć, także aktywnie. Wielką rolę odgrywają w tej sytuacji rodzice, opiekunowi i wychowawcy, którzy muszą być uczuleni na problemy psychiczne małych astmatyków. Wsparcie, tolerancja oraz pomoc to nieocenione aspekty, które należy zapewnić dziecku z astmą, by mogło dorastać tak samo, jak zdrowe dzieci.
Katarzyna Antos
