Uprawianie sportu, zwłaszcza wyczynowe, wymaga wysokiej sprawności narządu ruchu. Niemniej ważny jest jednak dobry wzrok. Przeciętny człowiek wykorzystuje go do kontroli aż 95% swojej aktywności fizycznej. Prawidłowe przetwarzanie bodźców wzrokowych pozwala na wysoką precyzję ruchu – tak ważną w przypadku niemal wszystkich dyscyplin sportowych. Dlatego większość profesjonalnych sportowców, a także amatorów, którym zależy na uzyskiwaniu dobrych wyników, dąży do poprawy jakości widzenia. Do niedawna możliwa była wyłącznie korekcja wzroku dokonywana za pomocą okularów, jednak korzystanie z nich podczas uprawiania sportu może być niekomfortowe, a nawet niebezpieczne. Na szczęście współczesna okulistyka otwiera przed sportowcami wiele nowych możliwości.
Czy korekcja wady wzroku jest konieczna, by uprawiać sport?
Zarówno amatorzy, jak i wyczynowi sportowcy, przede wszystkim zadają sobie pytanie, czy ich problemy ze wzrokiem nie są całkowitym przeciwwskazaniem do intensywnego wysiłku fizycznego. Nie bez przyczyny zawodowcy poddawani są regularnym badaniom kwalifikacyjnym, których negatywny wynik może nawet przerwać ich karierę. Znaczenie ma w tym przypadku nie tylko precyzja widzenia, ale także bezpieczeństwo sportowca. Przy wadach refrakcji nadmierne przeciążenie oczu może bowiem powodować złe samopoczucie, pogłębiać problemy ze wzrokiem, a nawet stać się przyczyną jego utraty. Właśnie dlatego wyczynowego uprawiania sportu nie zaleca się osobom z:
- krótkowzrocznością większą niż -4 D,
- dalekowzrocznością większą niż +4 D,
- astygmatyzmem większym niż +2 Dcyl lub -2 Dcyl.
Takie wady wzroku wiążą się z ryzykiem odwarstwienia siatkówki przy dużym wysiłku fizycznym, urazie głowy lub nawet intensywnej obserwacji otoczenia – np. szybko poruszających się przedmiotów. Z tej samej przyczyny sportu nie powinny uprawiać osoby z takimi problemami, jak jaskra czy degeneracja siatkówki, a także pacjenci po przebytych urazach oka i operacjach wewnątrzgałkowych.
Jednak to, że pewne wady wzroku uniemożliwiają wyczynowe uprawianie sportu, nie oznacza, że wykluczają jakąkolwiek aktywność. Wprost przeciwnie – osobom z takimi wadami zaleca się umiarkowany wysiłek (np. jazdę na rowerze, pływanie), który wręcz oddziałuje korzystnie na narząd wzroku, ponieważ poprawia mikrokrążenie.
Korekcja wzroku dla sportowców – jakie są możliwości?
Przyjmuje się, że ostrość o,5 w jednym i o,8 w drugim oku umożliwia dostatecznie dobre widzenie obuoczne, także podczas aktywności ruchowej. U osoby z tak niewielkimi wadami refrakcji korekcja krótkowzroczności czy astygmatyzmu nie jest konieczna. Jednak w przypadku niektórych dyscyplin sportowych nawet tak niewielkie wady mogą mieć wpływ na osiągane wyniki. Ich poprawę zaobserwowano u sportowców, u których dokonano korekty w zakresie zaledwie 0,25 D! Dlatego jeśli tylko wada wzroku nie jest przeciwskazaniem do całkowitej rezygnacji z wyczynowej aktywności, warto ją skorygować.
Obecnie możliwa jest korekcja wad wzroku z wykorzystaniem różnych metod. Powszechnie stosuje się soczewki okularowe i kontaktowe. Istnieją także inne opcje – w tym:
- trwała wymiana naturalnej soczewki na sztuczną,
- laserowa korekcja wzroku,
- wszczepienie soczewek fakijnych.
Noszenie tradycyjnych soczewek podczas uprawiania sportu ma wiele wad. Okulary ograniczają pole widzenia, przeszkadzają podczas intensywnego ruchu, a w przypadku stłuczenia stwarzają poważne ryzyko urazów. Nieco lepszym rozwiązaniem dla osób uprawiających sport są soczewki kontaktowe. Ich noszenie może jednak prowadzić do nadmiernego przesuszania się gałki ocznej, a w konsekwencji – do infekcji. Zjawisko to jest niebezpieczne zwłaszcza w przypadku sportów uprawianych w niekorzystnym środowisku, np. zapylonym. Istnieje także ryzyko nagłego wypadnięcia soczewki, np. przy uprawianiu sportów kontaktowych. Z powyższych względów w przypadku sportowców wskazana jest trwała korekcja wzroku – laserem lub soczewkami fakijnymi.
Trwała korekcja wzroku u sportowców – zalety
Laserowa korekcja wady wzroku to modelowanie kształtu rogówki za pomocą specjalnego lasera. Po zabiegu promienie światła załamują się na niej tak, by padając na siatkówkę, tworzyły wyraźny obraz. Z kolei wszczepienie soczewki fakijnej polega na umieszczeniu wewnątrz gałki ocznej sztucznej soczewki, która współpracując z naturalną, znosi wadę refrakcji. Efektywność tych zabiegów jest tak wysoka, że osoby, które przeszły korekcję wzroku jedną z tych metod, mają nawet szansę dostać się do służb mundurowych.
Osoby aktywne fizycznie cenią powyższe metody korekcji wzroku nie tylko ze względu na lepsze osiągnięcia sportowe. Wymienione zabiegi są mało inwazyjne i całkowicie bezpieczne. Wykonuje się je ambulatoryjnie, więc nie wymagają pobytu w szpitalu. Nie wiążą się także z długotrwałą rekonwalescencją – pozwalają na stosunkowo szybki powrót do treningów. Obie metody korekcji wzroku służą trwałej poprawie jakości widzenia. Dzięki nim sportowcy mogą na zawsze zapomnieć o uciążliwym korzystaniu z okularów czy regularnej wymianie soczewek kontaktowych.
