Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych. Proces zapalny powoduje nadreaktywność oskrzeli, czyli ich większą skłonność do skurczu, obrzęk błony śluzowej i nadmierne wydzielanie śluzu.
Zwężenie światła oskrzeli i ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe wywołuje napady świszczącego oddechu, duszność, uczucie ściskania w klatce piersiowej. Czasem objawem astmy może być suchy napadowy kaszel czy częste „zapalenia oskrzeli” czyli skurcz oskrzeli podczas infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych, który bywa niepotrzebnie leczony antybiotykami.
Początkowo zwężenie oskrzeli jest odwracalne. Z czasem trwania choroby, jeśli astma nie jest właściwie kontrolowana za pomocą leków hamujących proces zapalny, dochodzi do uszkodzenia, przebudowy ściany i trwałego zwężenia oskrzeli.
Jakie są przyczyny astmy?
Ze względu na przyczyny rozróżnia się astmę alergiczną i niealergiczną. W astmie alergicznej czynnikami wyzwalającymi napady oraz powodującymi zaostrzenia są alergeny. Najczęściej są to alergeny wziewne – pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt. Ale również alergeny pokarmowe mogą wywoływać objawy ze strony układu oddechowego.
U pacjentów bez alergii czynnikami wyzwalającymi mogą być, między innymi, zanieczyszczone powietrze, dym papierosowy, infekcje, wysiłek fizyczny, silny stres czy nawet zmiana pogody.
Alergicy mają większą szansę zachorowania?
Astma należy do grupy chorób występujących znacznie częściej u osób ze skłonnością do atopii. Jest to genetycznie uwarunkowana, występująca rodzinnie, skłonność do występowania chorób alergicznych, głównie atopowego zapalenia skóry, kataru siennego i właśnie astmy.
U osoby ze skłonnością do atopii może wystąpić tylko jedna z tych chorób. Często jednak, zwłaszcza u osób u których pierwsze schorzenie nie jest dobrze kontrolowane i właściwie leczone, dołączają objawy kolejnego.
Charakterystyczne jest także występowanie objawów poszczególnych chorób kolejno po sobie u tego samego pacjenta. Na przykład jako dziecko pacjent reaguje wysypką na pokarmy, ma rozpoznane atopowe zapalenie skóry. W wieku nastoletnim objawy skórne mogą zanikać ustępując miejsca katarowi siennemu po kontakcie z kurzem czy pyłkami. U tej samej osoby w późniejszym wieku mogą rozwinąć się objawy astmy. Taki przebieg choroby jest nazywany marszem alergicznym.
Możliwe jest powstrzymanie tego procesu?
Na samą wrodzoną skłonność do atopii nie umiemy na razie wpływać. Osoby bez rozpoznanej alergii nie powinny lekceważyć objawów ze strony układu oddechowego. Za nawracającym katarem, częstymi infekcjami górnych dróg oddechowych czy przedłużającym się kaszlem może kryć się alergia.
Przede wszystkim jednak pacjenci którzy wiedzą na co są uczuleni powinni unikać kontaktu z alergenami i czynnikami drażniącymi wywołującymi u nich objawy.
Proces zapalny leżący u podłoża alergii i astmy możemy hamować przez, zgodne z zaleceniami lekarza, stosowanie leków. Regularne badania kontrolne i dobrze dobrane leczenie daje szansę nie tylko na życie bez uciążliwych objawów alergii ale też na zahamowanie rozwoju cięższej postaci choroby i powikłań w postaci nieodwracalnego pogorszenia funkcji układu oddechowego.
Jak dobrze kontrolować astmę?
Astma wymaga stałego monitorowania przebiegu i leczenia. Dolegliwości i zmiany w oskrzelach są zwykle odwracalne, jeśli stosuje się właściwe leczenie. Podstawowym wskaźnikiem dobrej kontroli astmy jest samopoczucie pacjenta. Aktywność życiowa, uprawianie sportu nie powinno być w jakikolwiek sposób ograniczone. Objawy nie mogą zaburzać snu. Potrzeba doraźnego użycia inhalatora nie może zdarzać się częściej niż 2 razy w tygodniu.
