Pewne zdarzenia zapisują się w naszej pamięci. Choć są dla nas bardzo ważne, bo właśnie wówczas doświadczyliśmy ogromnej radości lub cierpienia, to zazwyczaj potrafimy przywołać samo sedno. Mamy problem z przypomnieniem sobie szczegółów. Dlaczego tak się dzieje? Co kryje się pod terminem semantyzacja? Jak działa nasza wybiórcza pamięć?
Spis treści:
- Jak działa nasza pamięć?
- Wybiórcza pamięć, czyli koncentracja na tym, co najważniejsze
- Semantyzacja, czyli utrwalanie informacji poprzez ich dalszy przekaz
- Zalety wybiórczej pamięci
- Zapamiętywanie najważniejszych informacji
Jak działa nasza pamięć?
Psycholodzy postanowili zbadać mechanizm działania naszej pamięci. Ofiary przestępstw, w tym kradzieży, nawet gdy widzą ich sprawcę, często mają problem z przywołaniem detali dotyczących jego wyglądu. Oczywiście, tutaj wchodzi w grę także specyfika naszej pamięci. Jedni z nas mają pamięć fotograficzną, inni lepiej zapamiętują informacje głosowe. Niemniej szczegóły nie są tym, z czym najlepiej sobie radzimy.
Wybiórcza pamięć, czyli koncentracja na tym, co najważniejsze
Zazwyczaj gdy opowiadamy o jakimś wydarzeniu, skupiamy się na tym, co najważniejsze. Np. gdy pracowałam, nagle zadzwonił domofon. Podeszłam do niego, wpuściłam kuriera i odebrałam paczkę-niespodziankę, w której był prezent od przyjaciółki z podstawówki. Trudno jednak w tej opowieści przywołać nazwę firmy kurierskiej, wygląd samego kuriera, godzinę jego odwiedzin. Nasz mózg najbardziej skupia się na najistotniejszych faktach. Tak działa semantyzacja.
Semantyzacja, czyli utrwalanie informacji poprzez ich dalszy przekaz
Gdy opowiadamy komuś o tym, co nas spotkało, relacjonujemy to, co dla nas najważniejsze. W rezultacie utrwalamy w swojej głowie te obrazy, które mają dla nas największe znaczenie. Tak działa wybiórcza pamięć. Jeśli jesteśmy na randce, to pamiętamy wypowiedzi mężczyzny, z którym się umówiłyśmy, jego mimikę, gesty oraz ubiór. Możemy natomiast nie zwrócić uwagę na to, że idąc z nim, minęłyśmy nowo otwartą cukiernię, w której rozdawano ciastka w ramach degustacji. W momencie randki mężczyzna i interakcja z nim jest dla nas ważniejsza od nowych punktów gastronomicznych. Semantyzacja sprawia, że po latach potrafimy odnieść się do tych samych wydarzeń. Ponownie zacytować wypowiedzi tego faceta. O otwarciu cukierni natomiast nie będziemy już nic pamiętać.
Zalety wybiórczej pamięci
Wybiórcza pamięć ma swoje zalety. Każdego dnia do naszego mózgu dociera mnóstwo bodźców. Gdyby każdy z nich byłby rejestrowany, nasza wewnętrzna pamięć nie poradziłaby sobie. Dość szybko doszłoby do przesilenia. Zresztą z takim zjawiskiem często mamy do czynienia na co dzień. Najlepiej obrazuje to nauka do egzaminów na studiach. Mamy do opanowania szczegółową wiedzę z kilku przedmiotów. W pewnym momencie dopada nas frustracja, informacje zaczynają się ze sobą zlewać w jedno, wszystko nam się miesza. Nasze wewnętrzne oprogramowanie wymaga resetu.
Zapamiętywanie najważniejszych informacji
Nasz mózg musiał nauczyć się magazynować tylko te dane, które są dla nas ważne. Na ogół dotyczą naszych bliskich, stanu zdrowia, zażywanych leków, obowiązków zawodowych i najważniejszych kwestii związanych z codziennym funkcjonowaniem. Nie jesteśmy natomiast w stanie zapamiętać ubioru naszych przyjaciół podczas kolacji. Chyba że coś jest naprawdę ładne i chcemy sobie sprawić tę samą rzecz. Jednak i tutaj często działa semantyzacja. Gdy coś wpadnie nam w oko, to często opisujemy swojej mamie i przyjaciółkom, jak ładną sukienkę miała na sobie Kasia. Opowiadamy o tym, gdzie ją kupiła i za ile, jaki miała fason etc. W rezultacie nawet po jakimś czasie potrafimy przywołać ją w swojej pamięci.
