Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego organizmu na specyficzny związek lub składnik pokarmowy zwany alergenem. Organizm uczulił się na ten alergen i źle go toleruje. Jest to coraz bardziej powszechny problem zdrowotny, dotyka coraz większej liczby ludzi, zarówno dzieci jak i osób starszych. Problem ten wpływa na jakość życia dotkniętych alergią osób, a także stawia wyzwania diagnostyczne i terapeutyczne dla specjalistów medycznych. Jakie są przyczyny i objawy alergii pokarmowych?
Alergia jest często mylona z nietolerancją pokarmową.
Nietolerancja pokarmowa to nadwrażliwość niealergiczna, która wynika z innych mechanizmów niż immunologiczne, nie jest związana z układem odpornościowym. Występuje na skutek braku lub niedoboru odpowiednich enzymów trawiennych, które są niezbędne do trawienia i przyswajania pewnych składników pokarmowych, np. brak enzymów które rozkładają takie substancje jak fruktoza, laktoza czy histamina.
Poniżej zostały podane główne przyczyny i objawy oraz skuteczne metody radzenia sobie z alergiami pokarmowymi.
Przyczyny Alergii Pokarmowych
Alergia pokarmowa może wystąpić w każdym wieku, najczęściej jednak pojawia się u niemowląt i małych dzieci. Układ immunologiczny przewodu pokarmowego tych dzieci posiada zwiększoną podatność na nieprawidłowe reakcje. Główne przyczyny alergii pokarmowych to:
- dziedziczność/ uwarunkowania genetyczne: dzieci mające rodziców alergików mają większe ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej. Wraz z genami przekazywane są skłonności które mogą wpływać na rozwój nadwrażliwości na konkretne składniki pokarmowe;
- narażanie na alergeny w okresie wczesnego dzieciństwa: zbyt wczesne narażenie dziecka na pewne alergeny poprzez wprowadzenie pokarmów stałych w okresie niemowlęcym może zwiększyć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych;
- zanieczyszczenia środowiska: postępujący rozwój cywilizacyjny oraz coraz większe zanieczyszczenie środowiska naturalnego mają wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego co przyczynia się do rozwoju alergii pokarmowych.
Objawy Alergii Pokarmowych
W zależności od osoby i stopnia nadwrażliwości, objawy alergii pokarmowych mogą się różnić. Objawy obejmują:
- zmiany skórne: objawy te mogą obejmować swędzenie, wysypkę, egzemę oraz zaczerwienienie skóry;
- objawy żołądkowo-jelitowe: objawy te mogą obejmować ból brzucha, nudności, wymioty, biegunki czy zaparcia po spożyciu określonych pokarmów;
- zaburzenia układu oddechowego: objawy te mogą obejmować kichanie, duszność, kaszel, nieżyt nosa, astmę oraz skurcze oskrzeli;
- zaburzenia układu sercowo-naczyniowego: zdarza się, w przypadku ciężkich reakcji alergicznych, że u alergika może wystąpić obrzęk naczynioruchowy, spadek ciśnienia krwi, utrata przytomności oraz trudności w oddychaniu – przeważnie wymagana jest tutaj natychmiastowa interwencja medyczna.
Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych ?
Najprostszym sposobem zapobiegania reakcji alergicznej jest unikanie kontaktu z substancją lub alergenem będącymi przyczyną problemu. Czytanie etykiet produktów spożywczych oraz świadomość używanych składników może pomóc w unikaniu tych alergenów. Co można zrobić jeszcze ?
- planowanie diety: ograniczenie spożycia produktów przetworzonych i fast foodów, planowanie i przygotowywanie posiłków w domu to najłatwiejsza kontrola składników i pomóc w unikaniu ukrytych alergenów;
- noszenie zestawu ratunkowego: osoby narażone na anafilaksję, powinny nosić przy sobie zestaw ratunkowy zawierający leki przeciwhistaminowe, adrenalinę oraz instrukcje postępowania w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej;
- edukacja: ważna jest edukacja w zakresie alergii pokarmowej a także wiedza o jej objawach i sposobie postępowania w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej. Wiedza jest potrzebna nie tylko alergikom ale także ich partnerom i opiekunom.
Alergie pokarmowe to istotny problem zdrowotny, obejmujący coraz większą liczbę ludzi. Problem ten wymaga uwagi i odpowiedniego podejścia. Identyfikacja przyczyny i rozpoznanie objawów a następnie wdrożenie skutecznych strategii unikania alergenów, sprawiają iż osoby dotknięte alergiami pokarmowymi mogą prowadzić zdrowsze i bardziej komfortowe życie.
W razie wątpliwości co do diagnozy lub sposobu postępowania, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. alergologii.
