Odczulanie, czyli immunoterapia swoista, to jedyny przyczynowy sposób leczenia alergii. Dzięki terapii zmniejsza się wrażliwość pacjenta na alergeny, takie jak pyłki roślin czy naskórek zwierząt. W efekcie objawy uczulenia stają się lżejsze, a nawet całkowicie zanikają. Odczulanie wywiera korzystny wpływ na wiele narządów. Osoby cierpiące z powodu atopowego zapalenia skóry i astmy w wyniku kuracji mogą zauważyć poprawę zarówno ze strony cery, jak i dróg oddechowych. Niestety, aż 40% alergologów nie wykonuje zabiegów immunoterapii u swoich pacjentów. Co więcej, rzadko stosuje się także nowe techniki, wciąż pozostając przy iniekcjach. Czy odczulanie alergików jest wykonywane zbyt rzadko?
Odczulanie przeznaczone jest dla osób z alergią wziewną i uczuleniem na jad owadów. Przeprowadza się je u osób między 5. a 45. rokiem życia. Pacjentowi podaje się wzrastające dawki alergenów, aby zwiększyć tolerancję jego organizmu. Następnie stosuje się dawkę podtrzymującą, która zapobiega nawrotowi alergii. Immunoterapia jest skutecznym sposobem zatrzymania marszu alergicznego, w przebiegu którego jedna postać uczulenia przechodzi w drugą. Niestety, wciąż zbyt mało osób decyduje się na tę kurację. Co warto wiedzieć o odczulaniu?
Odczulanie – na czym polega?
Odczulanie to jedyna metoda przyczynowego leczenia alergii. Polega na wielokrotnym podawaniu pacjentowi stopniowo zwiększonych dawek alergenu. Kuracja ta sprawia, że organizm alergika coraz lepiej toleruje uczulające czynniki. W jej wyniku objawy uczulenia mogą stać się znacznie łagodniejsze, a nawet ustąpić. Immunoterapia swoista wpływa na obniżenie całkowitego poziomu przeciwciał IgE, które zapoczątkowują reakcję alergiczną. Osłabia także reaktywność komórek tucznych, czyli mastocytów, wydzielających czynniki prozapalne. Zmniejszone uwalnianie histaminy i leukotrienów sprawia, że stan zapalny pojawiający się w wyniku uczulenia nie jest tak nasilony. Odczulanie to kuracja długotrwała – może trwać od 3 do 5 lat. Stosuje się ją u pacjentów uczulonych na substancje wziewne i jad owadów błonkoskrzydłych. Z powodzeniem immunoterapię wykorzystuje się także u osób chorych na astmę alergiczną i zapalenie spojówek.
Jak przebiega immunoterapia swoista?
Alergia to nadmierna reakcja układu immunologicznego na kontakt z alergenem. Aby odczulanie przyniosło efekt, musimy mieć pewność, że objawy wywołuje konkretny czynnik. W tym celu wykonuje się testy na alergię: punktowe testy skórne lub oznaczenie stężenia swoistych przeciwciał IgE w krwi. Gdy wiemy, jaki alergen odpowiedzialny jest za nasze dolegliwości, możemy rozpocząć immunoterapię. Może mieć ona dwie formy: iniekcji lub podjęzykowo podawanych kropel albo tabletek. Przez pierwsze 2-3 miesiące pacjent otrzymuje wzrastające dawki alergenów co tydzień lub dwa tygodnie. Niekiedy ostatnia dawka uczulającego czynnika jest nawet 10 tysięcy razy większa od tej początkowej. Kolejny etap odczulania to kuracja podtrzymująca. Chory dostaje stałą dawkę alergenu co 4-6 tygodni przez kolejne trzy do pięciu lat. Po przyjęciu iniekcji pacjent musi pozostać w gabinecie lekarskim przez 30 minut ze względu na ryzyko wystąpienia objawów alergii.
Odczulanie – wskazania i przeciwwskazania
Wskazaniem do odczulania są ciężkie reakcje anafilaktyczne na jad owadów błonkoskrzydłych, takich jak osa czy pszczoła. Ponadto stosuje się je u osób cierpiących na alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa lub spojówek. Odczula się pacjentów, u których farmakoterapia niewystarczająco kontroluje symptomy alergii. Niekiedy nie chcą oni przewlekle przyjmować leków lub doświadczają ich skutków ubocznych. Do wskazań należy także astma oskrzelowa IgE-zależna. Przeciwwskazaniem do immunoterapii są choroby autoimmunologiczne i nowotworowe, alergie niezależne od przeciwciał IgE oraz przewlekłe schorzenia zakaźne. Kuracji nie stosuje się u pacjentów z ostrą postacią astmy. Odczulania nie poleca się kobietom w ciąży ani dzieciom poniżej 5 roku życia. Wykluczać terapię może również ciężki przebieg chorób alergicznych, w tym atopowego zapalenia skóry.
Odczulanie alergików wykonywane zbyt rzadko
Immunoterapia swoista to skuteczna metoda leczenia alergii. Niestety, wciąż zbyt mało pacjentów poddaje się kuracji. W Polsce jedynie 4-6% dzieci w wieku 13-14 lat jest leczonych w ten sposób. Wciąż najpowszechniej wykorzystywaną metodą odczulania są iniekcje. Polska medycyna nieufnie podchodzi do immunoterapii podjęzykowej, choć przynosi ona dobre efekty u uczulonych na pyłki roślin. Świetnie sprawdza się też u dzieci. Pacjent może stosować szczepionki w domu, bez konieczności częstych wizyt u alergologa. Niestety, metoda ta nie jest refundowana przez NFZ. Bezpłatnie za pomocą iniekcji chorzy mogą odczulić się na pyłki roślin, kurz i jad owadów. Statystycznie na alergię cierpi już ponad 36% Polaków. Odczulanie może spowodować, że tolerancja na alergeny utrzyma się u chorego nawet 25 lat. Ponadto terapia ta hamuje marsz alergiczny, czyli przechodzenie jednej postaci schorzenia w drugą. Warto zapytać lekarza o tę formę leczenia alergii, jeżeli jej objawy są dla nas wyjątkowo uciążliwe.
Karolina Solga
