Alergia na zarodniki grzybów może mieć charakter sezonowy lub całoroczny. Wynika ona z nadmiernej reakcji naszego układu odpornościowego, który uznaje alergeny za wrogi czynnik. Usiłuje je zwalczyć poprzez aktywację komórek tucznych przez przeciwciała IgE. Komórki te wydzielają histaminę odpowiedzialną za stan zapalny będący podstawą reakcji alergicznych. Uczulenie na pleśnie przypomina objawami pyłkowicę. Alergik skarży się na nieżyt nosa, zapalenie spojówek, łzawienie oczu oraz duszności. Najczęściej uczula grzyb Alternaria alternata. Uniknąć alergii można poprzez eliminację alergenów z otoczenia. Przydatna bywa także immunoterapia. Czy obecnie prowadzi się odczulanie na grzyby Alternaria?
Grzyby pleśniowe najczęściej wywołują alergię wziewną, choć bywają przyczyną uczulenia na pokarm. Zdarza się również, że są źródłem alergii kontaktowej lub nadwrażliwości na antybiotyki. Ich zarodniki są mikroskopijne i niewidoczne gołym okiem. Przez to z łatwością dostają się w głąb naszych dróg oddechowych, wywołując przykre objawy. Czy alergię na grzyby Alternaria można leczyć przyczynowo?
Grzyby pleśniowe jako alergeny
Grzyby pleśniowe to organizmy, które rozwijają się na różnych związkach organicznych. Występują często na pokarmach roślinnych czy kompoście. Ich grzybnia, czyli „ciało” grzyba, jest złożona ze strzępek, które wytwarzają mykotoksyny. Są to toksyczne i rakotwórcze substancje, które mogą nam zaszkodzić, jeśli je spożyjemy. Pleśń jest niebezpieczna dla nas także z innego względu. Zarodniki grzybów pleśniowych są mikroskopijne i niewidoczne gołym okiem. Są powszechną przyczyną alergii wziewnych. W okresie pylenia osiągają bardzo duże stężenia w powietrzu, przez co trudno ich uniknąć. Rozwojowi grzybów pleśniowych sprzyja wysoka temperatura oraz duża wilgotność powietrza (większa niż 75%). Dlatego pojawiają się często w wilgotnych pomieszczeniach naszego domu, takich jak łazienki czy piwnice. Najczęstszą przyczyną alergii jest gatunek Alternaria alternata, choć większość chorych reaguje uczuleniem na kilka gatunków grzybów.
Alergia na grzyby Alternaria
Uczulenie na grzyby pleśniowe może mieć charakter całoroczny lub sezonowy. Najczęściej chorzy zauważają u siebie objawy przez cały rok, z wyraźnym nasileniem ich jesienią i zimą. W tym czasie grzyby zaczynają intensywnie pylić. Dodatkowo rozpoczęcie sezonu grzewczego sprzyja rozwojowi pleśni. Ogrzane pomieszczenia, w których suszymy pranie czy stosujemy nawilżacze powietrza, stają się doskonałym środowiskiem dla grzybów. Grzyby z gatunku Alternaria alternata często rozwijają się na tapetach i gipsowych ścianach. Mogą kolonizować ziemię obecną w doniczkach kwiatów. Występują też na skórkach owoców i warzyw, w kubłach na śmieci czy starych książkach. Na dworze występują nierzadko w zbutwiałych liściach lub sianie. Chętnie pojawiają się w naszych łazienkach i kuchniach, przez co trudno ich uniknąć.
Objawy alergii na grzyby pleśniowe
Alergia na grzyby pleśniowe najczęściej dotyczy dróg oddechowych. U alergika pojawia się wtedy katar sienny, zapalenie spojówek i uczucie zatkanego nosa. Chory może skarżyć się na uciążliwy kaszel oraz łzawienie oczu. Mikroskopijne zarodniki grzybów mogą wywołać napad astmy. Typowe dla niego są duszności, uczucie ucisku w klatce piersiowej oraz świszczący oddech. Symptomy te wywołane są przez skurcz oskrzeli podrażnionych alergenem i mogą być bardzo niebezpieczne. Grzyby mogą być również przyczyną alergii pokarmowych. Pleśń obecna może być na owocach, warzywach czy bakaliach. Osoby na nią uczulone powinny unikać wina, piwa, sosu sojowego, produktów drożdżowych oraz serów pleśniowych. Alergia pokarmowa także może wywoływać dolegliwości ze strony układu oddechowego. Niekiedy występują również zaburzenia pracy przewodu pokarmowego lub zmiany skórne.
Czy obecnie prowadzi się odczulanie na grzyby Alternaria?
Odczulanie, czyli immunoterapia swoista, polega na podawaniu pacjentowi niewielkiej ilości alergenów. Są to standaryzowane wyciągi z alergizujących gatunków pleśni aplikowane w formie tak zwanych szczepionek. Ich dawki są stopniowo zwiększane, aby wytworzyć tolerancję organizmu na uczulający czynnik. Dzięki temu kontakt z alergenami nie wywoła u chorego objawów bądź będą one mniej nasilone. Niestety, opublikowano niewiele badań potwierdzających skuteczność immunoterapii w przypadku alergii na grzyby Alternaria. Wiadomo jest, że u części chorych może ona nawet pogarszać przebieg choroby. Jednak u niektórych osób immunoterapia przyniosła bardzo dobre efekty, a symptomy uczulenia znacznie się osłabiły. Badania przeprowadzone na grupie osób odczulanych antygenami Alternaria wykazały zmniejszenie ilości przeciwciał IgE, które odpowiedzialne są za reakcję alergiczną. Możliwość odczulania warto skonsultować z alergologiem, który oceni, czy terapia przyniesie u nas skutek.
Jak złagodzić objawy alergii na pleśnie?
Alergia na grzyby może manifestować się u nas zarówno w domu, jak i poza nim. Mieszkanie alergika musi mieć prawidłowy system wentylacji. Powinniśmy zadbać o niski poziom wilgoci w pomieszczeniach. Warto usunąć rośliny doniczkowe z sypialni, a także nie kłaść na ścianach tapet ani wykładzin na podłogach. Nie trzymajmy zbyt długo łatwo psujących się warzyw czy owoców oraz często wyrzucajmy śmieci. W ogrodzie unikajmy grabienia liści, koszenia trawy czy rozrzucania kompostu. Zaostrzyć nasze objawy może również przebywanie w lesie, szczególnie takim, w którym jest dużo butwiejących drzew. Także wszelkie szklarnie, drewniane domy letniskowe czy piwnice mogą być zajęte przez grzyby pleśniowe. Alergicy powinni mieć nawyk sprawdzania komunikatów o stężeniach uczulających pyłków i zarodników. W dni, kiedy ich poziom w powietrzu jest wysoki, należy unikać wychodzenia z domu.
Karolina Solga
