Ostatnio dostrzeżono, jak duży problem w codziennym życiu stanowi przemoc emocjonalna, której doświadczamy w związku, rodzinie, pracy czy w relacjach towarzyskich. Bardzo często stosują ją osoby cierpiące na narcystyczne zaburzenie osobowości. Relacja z narcyzem potrafi nas pozbawić pewności siebie, a w skrajnych przypadkach doprowadzić na skraj załamania nerwowego. Warto zatem nauczyć się rozpoznawać to poważne zaburzenie osobowości i podejmować działania adekwatne do sytuacji. Narcyzm a przemoc psychiczna – jak ta zależność wygląda w praktyce?
Spis treści:
- Relacje z narcyzem mają różny charakter
- Po czym rozpoznać narcyza?
- Co powoduje narcyzm?
- Po czym rozpoznać narcyzm?
- Jak rozpoznać narcyzm wielkościowy?
- Jak zachowuje się narcyz wrażliwy?
- Jak narcyz zabiega o uwagę?
- Narcyzm a przemoc psychiczna
- Rozstanie z narcyzem wymaga konsekwencji
Relacje z narcyzem mają różny charakter
Narcyzem może okazać się nasz partner, ojciec, przyjaciel czy współpracownik. Problem ten częściej dotyka mężczyzn aniżeli kobiety. Niemniej wśród osób z narcystycznym zaburzeniem osobowości spotyka się również panie. Na początku taki człowiek robi bardzo dobre pierwsze wrażenie. Wydaje się wręcz ideałem stworzonym dla nas, z którym zaznamy pełni szczęścia. Dlaczego tak się dzieje? Narcyz lubi podziw i potrafi o niego zabiegać. Na początku bardzo stara się przypaść ci do gustu, dopasowując się do twoich oczekiwań. Gdy już cię uwiedzie, zaczyna czuć się pewnie. Wówczas ściąga maskę i pokazuje wszystkim swoje drugie, mroczne oblicze.
Po czym rozpoznać narcyza?
Ten człowiek to typowy egocentryk, który myśli tylko o sobie. Dążąc do celu, nie zważa na nic i na nikogo. Potrafi kogoś skrzywdzić tylko po to, aby dopiąć swego. Tacy ludzie są bezwzględni i nie mają z tego tytułu żadnych wyrzutów sumienia. Dzieje się tak, ponieważ brakuje im empatii. Z tego powodu nie da się z nimi dojść do porozumienia. Możesz mówić narcyzowi, że jego zachowanie cię rani, ale on nie weźmie sobie do serca twoich uwag. Po prostu on nie potrafi kochać, współczuć i przejmować się tym, że wyrządził komuś przykrość.
Co powoduje narcyzm?
Z czego wynika narcyzm? Jakie są jego przyczyny? Psycholodzy, którzy od lat badają to zagadnienie, twierdzą, że podłoża należy upatrywać w relacji z rodzicami. Jeśli ci są nadopiekuńczy, nadskakują dziecku, z jednej strony dają mu złudne wrażenie, że jest wyjątkowe i zasługuje na specjalne traktowanie. Z drugiej strony wyręczanie go pozbawia młodego człowieka poczucia autonomii i sprawczości. W rezultacie taki człowiek boryka się z niską samooceną. Także obojętność opiekunów wobec dziecka skutkuje narcystycznym zaburzeniem osobowości. To, gdy dorośnie, próbuje zrekompensować sobie niską samoocenę w niewłaściwy sposób.
Po czym rozpoznać narcyzm?
Osoby, które cierpią na to zaburzenie osobowości, mają wyolbrzymiony obraz własnej osoby. Np. uważają się za bardziej inteligentne lub szlachetne. Uważają się za lepsze od innych, wyjątkowe. Chcą być podziwiane. W związku z tym często brylują w towarzystwie. Nie oglądając się na innych, dążą do sukcesu. Mogą wystawić najlepszego przyjaciela, aby uzyskać awans. Na każdym kroku podkreślają swoją niepowtarzalność. Np. nie wiem, kiedy zadzwonię do ciebie, bo wszyscy mnie potrzebują. Brakuje im empatii emocjonalnej, nie potrafią wczuć się w twoje położenie. Narcyz często jest wyniosły, okazuje innym arogancję. Np. stwierdza, że co taki zwykły facet może robić jako prezenter w telewizji. Uważa też, że wszyscy są o niego zazdrośni.
Jak rozpoznać narcyzm wielkościowy?
Narcyzm wielkościowy wykazuje agresję i tendencję do dominacji. Ciągle opowiada o sobie i swoich sukcesach. Np. wszyscy mi zazdroszczą, że poznałem tego aktora. Narcyz wielkościowy często też przecenia własne możliwości. Np. nigdy nie prowadził żadnego show w telewizji, ale jest przekonany, że gdy dostanie tam pracę, to wykosi konkurencję. Taki ktoś nie lubi też, gdy mu się sprzeciwiasz, podważasz jego kompetencje. Broni się poprzez atak. Jesteś głupia, nie znasz się na elektryce, więc nie mów mi, że zrobiłem to źle!
Jak zachowuje się narcyz wrażliwy?
Istnieje także narcyz wrażliwy, ten z kolei wykazuje nadmierną wstydliwość i cierpi na silny lęk przed odrzuceniem. Ma bardzo delikatne ego i łatwo można go urazić. Ktoś taki nie lubi grać pierwszych skrzypiec w towarzystwie. Wystarczy jednak powiedzieć mu, że przesłał nam niewłaściwe zdjęcie, by ten się obraził. Zarówno narcyz wrażliwy, jak i wielkościowy w gruncie rzeczy ma niską samoocenę, choć można odnieść wrażenie, że jeden z nich ma niskie ego, a drugi przerośnięte.
Jak narcyz zabiega o uwagę?
Narcyz, aby karmić swoje wątłe ego, potrzebuje publiki i jej zainteresowania. Początkowo zatem zachowuje się wobec ciebie w sposób miły i życzliwy. Warto jednak zauważyć, że te osoby aż popadają w przesadę. Bycie przesadnie miłym rzadko bywa naturalne. Na ogół stoi za nim chęć przypodobania się i omamienia drugiej osoby. Gdy ta zostanie już owinięta przez narcyza wokół palca, ten staje się toksyczny. Wmawia nam różne rzeczy, np. brak czułości, chociaż to on okazuje nam oschłość. Zawsze znajdzie jednak sytuację, w której go nie przytuliłaś, a on to zrobił. Narcyz uwielbia krytykować innych, aby nakarmić w ten sposób swoje wątłe ego. Może twierdzić, że brzydko się pomalowałaś, założyłaś paskudną sukienkę, powinnaś schudnąć etc. Narcyzm sprawia, że osoba nią dotknięta przeinacza też fakty. Np. mówisz jej, że obiecała cię odebrać o 17, a jest 18. Zaburzona jednostka będzie próbowała ci wmówić, że umawialiście się na 19. Kiedy wyrządzi ci przykrość, np. nie złoży życzeń urodzinowych, to ciebie obarczy poczuciem winy. Np. powie, że sama wolałaś pojechać na urodziny do mamy, więc nie miał, jak tego zrobić. Narcyz lubi też lekceważyć innych. Np. idziesz z nim na imprezę, a on w ogóle zdaje się ciebie nie dostrzegać. Rozmawia ze wszystkimi, tylko nie z tobą.
Narcyzm a przemoc psychiczna
Przemoc narcystyczna może mieć charakter emocjonalny, fizyczny, ekonomiczny czy seksualny. Na ogół jednak jednostka zaburzona stawia na przemoc psychiczną i to dobrze zakamuflowaną. Nie chce, abyś mogła mu ją łatwo udowodnić. Dba bowiem o swój nieskazitelny wizerunek. Np. poddusza cię, aby nie zostawić śladów na szyi, sugeruje, że preferuje kobiety inaczej ubrane niż ty, ale nie mówi ci wprost, że źle wyglądasz. Wprawia cię jednak w zwątpienie i próbuje obniżyć twoją samoocenę. Przemoc psychiczna na ogół sprawia, że pojawia się trudność ze stawianiem oporu. Ofiara w końcu zaczyna wierzyć sprawcy, że sama sobie zasłużyła na taki los. Nierzadko ludzie doświadczający przemocy narcystycznej znajdują się na granicy obłędu.
Rozstanie z narcyzem wymaga konsekwencji
Rozstanie z narcyzem na ogół nie rozwiązuje problemu. On lubi powracać, ponieważ nie może pogodzić się z tym, że go porzuciłaś. To robić może tylko on. Musisz jednak działać definitywnie. Nie ma sensu łudzić się, że narcyz się zmieni i przestanie krzywdzić innych, w tym ciebie. To poważne zaburzenie osobowości, które nagle nie wyparuje. Potrzebna jest długoletnia psychoterapia, na którą on nigdy nie pójdzie. Narcyzm jest trudny do leczenia, bo osoba nią dotknięta potrafi świetnie zmanipulować psychoterapeutę. W związku z tym, jeśli przemoc psychiczna stanowi stały element waszej relacji, po prostu odejdź od niego i nie wierz w jego deklaracje. Nie odbieraj jego telefonów, nie odpisuj na wiadomości, a na ulicy przechodź na drugą stronę.
