Nadwrażliwość na słońce jest schorzeniem, na które zwłaszcza w okresie letnim, skarży się wiele osób. Wystarczy by dana osoba wyszła na kilkuminutowy spacer, a już jej ciało pokrywa się czerwonymi, swędzącymi, kropkami, spowodowanymi, o ironio, dobroczynnym działaniem promieni słonecznych. Te kropki to nic innego jak reakcja uczuleniowa organizmu na światło słoneczne.
Alergia (uczulenie) na słońce
Alergia na słońce to nadmierna wrażliwość na działanie promieni słonecznych. Alergia ta może występować w postaci fotodermatozy samoistnej (idiopatycznej), pojawiającej się po pierwszym kontakcie ze światłem słonecznym lub też fotodermatozy egzogennej, spowodowanej kontaktem z substancją zwiększającą poziom wrażliwości danego organizmu ludzkiego na promienie słoneczne. W fotodermatozie egzogennej wyróżniono odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne.
Nadwrażliwość na słońce – przyczyny
Fotodermatoza idiopatyczna występuje, w większości przypadków, w trakcie pierwszego kontaktu skóry z silnym słońcem (wiosną lub latem). Po zimie organizm nie wytworzył odpowiedniej ilości melaniny – barwnika chroniącego skórę przed szkodliwym działaniem słońca, co prowadzi do powstania wysypki na skórze. Uczulenie na słońce objawia s
ię również osutkami świetlnymi, świerzbiączką letnią, pokrzywką słoneczną, opryszczka ospówkowatą oraz młodzieńcza osutką wiosenną. U osób cierpiących na fotodermatozę egzogenną może występować reakcja fototoksyczna związana z substancjami chemicznymi zawartymi w kosmetykach, lekach lub ziołach. Reakcja ta może występować u każdego, o ile zadziałają substancje fototoksyczne i promieniowania UV w dużych dawkach. Należy nadmienić, iż reakcja fotoalergiczna różni się do fotodermatozy idiopatycznej oraz rekreacji fototoksycznej tym, iż bierze w niej udział układ odpornościowy. Reakcja ta powstaje w efekcie wystawiania skóry na działanie substancji uczulającej tzw. fotohaptenu, i promieniowania UV (najczęściej UVA). Dochodzi do zmiany pod wpływem promieni słonecznych cząstek substancji uczulających powiązanych z białkami skóry, co może prowadzić do wytworzenia alergenów uczulających, zapamiętanych przez układ odpornościowy. W efekcie pojawiają się objawy alergii po każdym kontakcie z daną substancją uczulającą (niezależnie od dawki danego alergenu) i nawet po krótkim pobycie na dworze w słoneczny dzień. Tego rodzaju substancjami alergicznymi mogą być wybrane leki (np. sulfonamidy), substancje zapachowe (np. piżmo ambratowe) i substancje roślinne (np. zawarty w czosnku diallilodisiarczek). Należy nadmienić, iż ryzyko uczulenia na słońce wzrasta u osób chorych na bielactwo (gdyż nie mają one melaniny, a zatem ich skóra łatwo ulega poparzeniom), toczeń rumieniowaty i osób cierpiących na schorzenia metaboliczne.
Objawy nadwrażliwości na słońce
Objawami fotodermatozy idiopatycznej są małe, czerwone oraz powodujące świąd kropki (bąble). Oznaki te pojawiają się zaraz po kontakcie skóry ze słońcem i jedynie na miejscach wystawionych na działanie promieni słonecznych. Ponadto alergia ta może objawiać się rumieniami, obrzękami, pieczeniem, pęcherzami. Jednakże skutki te mogą powstawać po kilku minutach lub godzinach po kontakcie ze słońcem. Reakcje te występują na całym ciele. Należy podkreślić, iż odczyny te są czasowe i znikają w przeciągu kilku godzin lub dni.
Fotoalergia
Osoby zażywające leki mogą cierpieć na fotoalergie, gdyż pod wpływem słońca związki zawarte w krwiobiegu i pochodzące z substancji leczniczych, mogą przekształcać się w toksyny lub alergeny. Następstwem tego rodzaju działań jest silne uczulenie, występujące nie tylko w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych, ale również tych przykrytych ubraniem. Reakcja ta może wystąpić zaraz po opalaniu lub do dwóch dób, a nawet kilku dni po zejściu z plaży. Fotoalergię mogą wywołać substancje zawarte w lekach dostępnych bez recepty zawierających ibuprofen, naproksen i diklofenak. Ponadto nadwrażliwość na słońce może zwiększyć zażywanie antybiotyków, środków wspomagających pracę układu nerwowego, leków hormonalnych (np. tabletek antykoncepcyjnych, uzupełniających poziom estrogenów w czasie menopauzy), preparatów moczopędnych czy też leków dla sercowców. Fotoalergię mogą wywołać też zioła, takie jak: dziurawiec, arnika górska, nagietek, mniszek lekarski, arcydzięgiel lub też preparaty na bazie dziegciu.
Natalia Łukaszewska
