Wyprysk atopowy to najczęściej występująca dermatoza u dzieci. Jego typowe objawy to nasilony świąd, łuszczenie się naskórka i zmiany skórne, takie jak wypryski i nadżerki. Atopowe zapalenie skóry w wielu przypadkach mija wraz z wiekiem. Niestety, wiele osób musi borykać się z tym przewlekłym schorzeniem do końca życia. Odpowiednia farmakoterapia oraz pielęgnacja skóry pozwala jednak na kontrolowanie jego przebiegu. Podstawą jest właściwe rozpoznanie AZS. Jak wygląda diagnostyka i leczenie wyprysku atopowego?
Wyprysk atopowy pojawia się już u niemowląt. Aż 60% przypadków schorzenia dotyczy dzieci przed ukończeniem 1. roku życia. Rzadko zdarza się, by ujawniło się pierwszy raz u młodzieży lub osób w wieku dojrzałym. Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłym i nawrotowym schorzeniem. Często współwystępuje z innymi chorobami alergicznymi. Jak możemy je rozpoznać i leczyć?
Wyprysk atopowy – na czym polega?
Wyprysk atopowy to przewlekła choroba zapalna skóry o podłożu alergicznym. Organizm atopika reaguje nadmiernie na alergeny pokarmowe lub wziewne. Poza wypryskiem do atopowych chorób zaliczamy astmę oskrzelową, nieżyt nosa czy zapalenie spojówek. Atopia jest w dużej mierze uwarunkowana genetycznie, o czym świadczy rodzinne występowanie schorzeń alergicznych. Same dziedziczne predyspozycje nie oznaczają jednak, że u obarczonej nimi osoby rozwinie się AZS. Na wystąpienie choroby wpływają także czynniki środowiskowe. Zaliczamy do nich przede wszystkim zanieczyszczenie środowiska, nadmierną higienę oraz częsty kontakt z alergenami.
Objawy wyprysku atopowego
Wyprysk atopowy pojawia się już u niemowląt. Najczęściej związany jest u nich z alergią pokarmową. U maluchów zmiany mają charakter sączących się grudek, pęcherzyków i strupków. Najczęściej pojawiają się na głowie, twarzy i szyi. U starszych dzieci skóra jest już zgrubiała, a naskórek mocno się łuszczy. Wyprysk obejmuje u nich głównie ręce i nogi, szczególnie zgięcia kolan i łokci. U dorosłych charakterystyczne jest przeplatanie się remisji i nawrotów schorzenia. Atopowe zmiany są zlokalizowane symetrycznie i mogą dotyczyć całego ciała. Dla atopowej skóry charakterystyczny jest uciążliwy świąd. Chory z jego powodu intensywnie się drapie. Prowadzi to do dodatkowych nadkażeń bakteryjnych i grzybiczych, które nasilają stan zapalny skóry.
Atopowe zapalenie skóry – diagnostyka
Objawy atopowego zapalenia skóry zostały podzielone na główne oraz mniejsze. Do tych pierwszych należy świąd skóry oraz przewlekły i nawrotowy przebieg choroby. Istotny jest również charakterystyczny wygląd i umiejscowienie zmian. Ważne jest rodzinne występowanie atopii. Wyprysk atopowy podejrzewa się, gdy u pacjenta występują przynajmniej 3 z głównych symptomów. Do tego powinny pojawić się również 3 z pomniejszych objawów. Należą do nich między innymi: suchość skóry, łupież, podwyższony poziom przeciwciał IgE czy rumień twarzy. W diagnostyce AZS można wykorzystać również testy płatkowe na alergię lub badania serologiczne. W przypadku dalszych wątpliwości, lekarz zlecić może pobranie wycinka ze zmian skórnych. Badanie histopatologiczne w połączeniu z obrazem klinicznym choroby zwykle pozwalają na trafne jej rozpoznanie.
Leczenie wyprysku atopowego
Leczenie wyprysku atopowego jest trudne i długotrwałe. Przestrzeganie zaleceń lekarza pozwala jednak na kontrolowanie przebiegu choroby. Przede wszystkim atopik musi wyeliminować alergeny ze swojej diety i otoczenia. Ponadto stosuje się leki działające objawowo. Najczęściej przepisywane są przeciwzapalne i hamujące odpowiedź odpornościową glikokortykosteroidy. Wykorzystywane są również inhibitory kalcyneuryny, które także ograniczają stan zapalny, nie powodując jednak atrofii skóry. W farmakoterapii AZS zastosowanie znalazły również leki antyhistaminowe. Dodatkowo lekarz zalecić może atopikowi psychoterapię. Silny stres nasila symptomy choroby, więc warto, by chory nauczył się nad nim panować.
Pielęgnacja skóry atopowej
Leczenie wyprysku atopowego polega głównie na odpowiedniej pielęgnacji skóry. Atopowa skóra jest pozbawiona ochronnego hydrolipidowego płaszcza. W efekcie z łatwością traci wodę, a także wnikają przez nią alergeny oraz substancje drażniące. Konieczne jest więc odpowiednie jej nawilżanie i natłuszczanie. Wykorzystywane w tym celu są specjalne preparaty dla atopików, nazywane emolientami. Środki te stworzone są na bazie olejów mineralnych. Wspomagają dodatkowo regenerację naskórka oraz tworzą na skórze ochronny film. Emolienty mają formę mleczek, emulsji, kremów, żeli do mycia lub płynów do kąpieli. Częste, krótkie kąpiele i natłuszczanie ciała odpowiednimi specyfikami łagodzą uciążliwe objawy atopowego zapalenia skóry.
Karolina Solga
