Atopowe zapalenie skóry to przewlekła dermatoza, charakteryzująca się nasilonym świądem i wypryskowymi zmianami skórnymi. Na jej rozwój wpływ mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Choroba zazwyczaj rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i ma związek z alergią pokarmową. U wielu dzieci jej objawy mijają wraz z wiekiem. Niestety, część z nich będzie borykać się z nimi także w dorosłości. AZS u dorosłych jest uciążliwe nie tylko ze względu na fizyczne dolegliwości, ale również czynniki psychologiczne. Dermatoza często staje się przyczyną niskiej samooceny, dyskomfortu i kompleksów. Jak udzielić wsparcia psychicznego osobom borykającym się z atopowym zapaleniem skóry?
Atopowe zapalenie skóry często uznawane jest za schorzenie psychosomatyczne. Oznacza to, że na jego przebieg znaczący wpływ mają czynniki psychiczne. Silny stres może nasilać objawy AZS. Jednocześnie dolegliwości takie jak dokuczliwy świąd i nieestetyczne zmiany skórne, stają się przyczyną kompleksów, a nawet depresji. Chorzy mogą mieć problemu ze snem, a także czuć się rozdrażnieni, smutni i przygnębieni. Jak bliscy mogą pomóc atopikowi?
Atopowe zapalenie skóry – na czym polega?
Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą dermatologiczną o podłożu alergicznym. Organizm atopika wytwarza nadmierną ilość przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenami. W efekcie skóra chorego traci swój ochronny, hydrolipidowy płaszcz i staje się podatna na wnikanie patogenów i drażniących substancji. Pojawiają się na niej liczne zaczerwienienia, wypryski i grudki. Świąd skóry skłania chorego do drapania się, co prowadzi do nadkażeń bakteryjnych i grzybiczych nasilających stan zapalny. AZS pojawia się zwykle już u dzieci przed 1. rokiem życia. Na jej dolegliwości wpływają alergie pokarmowe i wziewne, zanieczyszczenie środowiska, infekcje oraz stres. Choroba rozwija się najczęściej u osób z atopią, czyli genetycznymi predyspozycjami do schorzeń alergicznych.
AZS u dorosłych – jakie są jego objawy?
Dla atopowego zapalenia skóry charakterystyczna jest duża różnorodność objawów klinicznych. Choroba może objąć okolice łokci, nadgarstków, kolan, pleców i szyi. U niemowląt zmiany pojawiają się najczęściej na twarzy i głowie, za to u starszych dzieci występują głównie na kończynach. Dorośli najczęściej mają trwale zlokalizowany wyprysk, który może ograniczać się jedynie do rąk. Bardzo rzadko zdarza się zajęcie całej powierzchni skóry. Dla AZS typowe są grudki i pęcherzyki na rumieniowym podłożu. Naskórek intensywnie się łuszczy, pojawić się mogą też przeczosy i nadżerki. Charakterystycznym objawem dla każdego etapu choroby jest intensywny świąd. Powoduje on problemy ze snem i koncentracją, co nierzadko staje się przyczyną drażliwości i zaniżonej samooceny u chorych.
Atopowe zapalenie skóry jako choroba psychosomatyczna
Stres silnie oddziałuje na cały nasz organizm. Wpływa także na przebieg atopowego zapalenia skóry. Pacjenci cierpiący na dermatozy wykazują bardziej nasiloną reakcję fizjologiczną na bodźce stresowe. Dodatkowo w odpowiedzi na negatywne emocje z końcówek nerwowych wyzwalane są neuropeptydy. Są one odpowiedzialne za reakcje zapalne oraz swędzenie skóry. Wielu atopików przed epizodem nawrotu choroby doświadczyło stresujących sytuacji w swoim życiu. Niestety, ta ścisła zależność przykrych uczuć i objawów AZS jest przyczyną błędnego koła. Stres zaostrza dolegliwości, a one za to wywołują u pacjentów rozdrażnienie, złość i przygnębienie. Co więcej, wyprysk zlokalizowany na twarzy czy rękach jest nieestetyczny, co często staje się źródłem kompleksów.
AZS u dorosłych – jak udzielić wsparcia psychicznego?
Wypryskowi atopowemu towarzyszą nieestetyczne zmiany skórne oraz nasilony świąd. Objawy te są przyczyną dyskomfortu psychicznego u atopików. Dodatkowo doświadczają oni nierzadko napiętnowania społecznego. AZS nie jest chorobą zaraźliwą, jednak chorzy mogą spotkać się z odrzuceniem otoczenia. Dlatego bardzo ważne dla nich jest wsparcie ze strony bliskich osób. Zarówno dzieci, jak i dorośli zmagający się z dermatozą potrzebują zapewnienia o bezwarunkowej akceptacji. Niestety, przykre doświadczenia mogą sprawić, że atopik stanie się wycofany i podatny na depresję i zaburzenia lękowe. W takim przypadku warto pomyśleć o pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Specjalista pomoże choremu poradzić sobie z trudnymi emocjami i nauczy panowania nad stresem. Terapia wpłynie pozytywnie nie tylko na jego psychikę, ale i stan skóry.
Kluczowa rola pielęgnacji skóry w terapii AZS
Na psychikę atopika korzystnie może podziałać świadomość kontrolowania choroby. W tym celu konieczne jest ograniczenie kontaktu z alergenami i drażniącymi substancjami. W przypadku alergii pokarmowej należy wprowadzić dietę eliminacyjną, która wyklucza uczulające produkty. Podstawą leczenia choroby jest właściwa pielęgnacja skóry atopowej. Chory musi dbać o jej regularne natłuszczanie i nawilżanie. Najlepiej sprawdzą się emolienty, czyli preparaty stworzone z myślą o atopikach. Zawierają one składniki łagodzące świąd i wspomagające regenerację naskórka. Okresowe zaostrzenia AZS wymagają farmakoterapii. Lekarz może zapisać choremu immunosupresanty, glikokortykosteroidy lub leki antyhistaminowe. Ograniczą one przykre dolegliwości i pozwolą choremu na normalne funkcjonowanie.
Zapraszamy do lektury!
Czy preparaty z dziegciem mogą wspomóc leczenie łuszczycy?
Karolina Solga
