Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba, na którą cierpi około 2-5% dorosłych i do 20% dzieci na całym świecie. Rozwija się ona na bazie atopii, czyli dziedzicznej skłonności do chorób alergicznych. Chorzy na AZS mają suchą i skłonną do podrażnień skórę, która uciążliwie swędzi. Pojawiają się na niej nieestetyczne wypryski, nadżerki i zaczerwienienia. Za zaostrzenie objawów atopowego zapalenia skóry wpływa kontakt z alergenami lub drażniącymi substancjami. Część specjalistów uważa, że AZS to także choroba psychosomatyczna.
Choroby psychosomatyczne to takie, w których powstawaniu biorą udział czynniki psychologiczne. Mogą być efektem tłumionych i silnych emocji, takich jak złość, bezsilność lub frustracja. Objawy tych schorzeń zaostrzają się, gdy chory przeżywa napięcie i stres. Do chorób psychosomatycznych zalicza się chorobę wrzodową, astmę, nadciśnienie tętnicze, a także atopowe zapalenie skóry.
Atopowe zapalenie skóry – jak się objawia?
Skóra osoby chorej na wyprysk atopowy pozbawiona jest ochronnego hydrolipidowego płaszcza. Z tego powodu jest sucha, podatna na podrażnienia i mocno się łuszczy. Przez uszkodzony naskórek bez trudu wnikają alergeny i chorobotwórcze mikroorganizmy. Najbardziej dokuczliwym objawem choroby jest silny świąd. Nie pozwala on atopikowi zasnąć. Dodatkowo sprawia, że chory intensywnie się drapie, przez co na skórze powstają drobne rany. Sprzyja to nadkażeniom grzybiczym i bakteryjnym, które zaostrzają stan zapalny. Na skórze atopika pojawiają się zaczerwienienia, wypryski, pęcherzyki lub sączące się grudki.
Przyczyny rozwoju atopowego zapalenia skóry
Nie ustalono jednoznacznej przyczyny rozwoju atopowego zapalenia skóry. Na chorobę tę wpływa wiele czynników. Jednym z nich jest skaza atopowa, czyli wrodzone predyspozycje do schorzeń alergicznych. Świadczy o tym rodzinne występowanie dolegliwości takich jak astma oskrzelowa, katar alergiczny i wyprysk atopowy. Chorobie sprzyja również zimny klimat oraz zanieczyszczenia środowiskowe. Na AZS częściej cierpią dzieci z dużych miast niż ich rówieśnicy mieszkający na wsi. Także częsty kontakt z alergenami pokarmowymi lub wziewnymi może prowadzić do rozwoju choroby.
Jakie czynniki zaostrzają przebieg AZS?
Skóra atopowa jest podatna na podrażnienia i działanie szkodliwych czynników. Dlatego przebieg atopowego zapalenia skóry mogą pogarszać wszelkie detergenty i tradycyjne środki do higieny. Wysuszają one skórę, prowadząc do nasilenia świądu. Objawy AZS nasilają się również, gdy chory ma kontakt z alergenami. Spożywanie uczulających pokarmów lub styczność z pyłkami roślin lub kurzem jest dla niego bardzo niekorzystna. Atopik powinien unikać również syntetycznych oraz wełnianych ubrań. Najlepsza dla niego jest przewiewna odzież z organicznej bawełny. Symptomy atopowego zapalenia skóry są powiązane również z psychiką chorego. Pogarszają się, gdy przeżywa on stres, napięcie lub cierpi na bezsenność.
Atopowe zapalenie skóry jako choroba psychosomatyczna
Atopowe zapalenie skóry to jednak z tych chorób, na które silnie wpływa stres. Jego objawy zaostrzają się, gdy chory boryka się napięciem i frustracją. Końcówki nerwów obecne w skórze pod wpływem stresu wydzielają neuropeptydy. Są one odpowiedzialne za świąd i reakcje zapalne. Często AZS czy łuszczyca pojawiają się u pacjentów w trudnym momencie ich życia, gdy muszą radzić sobie z silnymi emocjami. Sam wyprysk atopowy też staje się przyczyną negatywnych emocji chorego. Często cierpi on z powodu kompleksów, a uciążliwe swędzenie nie pozwala mu zasnąć i wywołuje rozdrażnienie. To dodatkowo powoduje nasilenie objawów schorzenia. Charakter i predyspozycje psychiczne są więc czynnikiem zaostrzającym przebieg atopowego zapalenia skóry. Lekarze twierdzą jednak, że nie są one bezpośrednim powodem jego wystąpienia.
Jak poradzić sobie z wypryskiem atopowym?
Podstawą leczenia atopowego zapalenia skóry jest właściwa pielęgnacja. Skóra atopika wymaga regularnego natłuszczania i nawilżania. Do tego istotne jest stosowanie preparatów, które regenerują uszkodzony naskórek i działają przeciwświądowo. Na rynku dostępne są środki pielęgnacyjne stworzone z myślą o atopikach. Są to tak zwane emolienty. Leczenie AZS obejmuje także wyeliminowanie alergenów z diety i otoczenia chorego. Istotnym elementem terapii tego schorzenia jest też nauka radzenia sobie ze stresem. Jako że wyprysk atopowy jest chorobą psychosomatyczną, w jego leczeniu pomóc może psychoterapia i medytacja. Atopik może stosować również techniki relaksacyjne lub zapisać się na jogę. Pozwoli mu to opanować napięcie i złagodzić przykre objawy choroby.
Karolina Solga
