Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą dermatologiczną. Charakterystyczne dla niego jest występowanie wypryskowych zmian skórnych oraz uciążliwego świądu. U 90% chorych pierwsze objawy AZS występują przed ukończeniem 5. roku życia. U większości dzieci objawy wyprysku mijają wraz z wiekiem. Niestety, część z nich będzie musiała zmagać się z chorobą do końca życia. Trudnym momentem dla pań chorujących na atopowe zapalenie skóry jest ciąża. Reakcje skóry w tym wyjątkowym okresie są bardzo indywidualne. Czy ciąża zaostrza przebieg AZS?
Atopowe zapalenie skóry to uciążliwa choroba alergiczna, na którą wpływ ma wiele czynników. Jej objawy zaostrzają się pod wpływem kontaktu z alergenami lub substancjami drażniącymi. Nie bez znaczenia jest klimat, w którym żyje chory, narażenie na stres czy dieta. Atopowa skóra wymaga szczególnej troski i regularnej pielęgnacji. Jak na jej kondycję wpływa ciąża?
Atopowe zapalenie skóry – na czym polega?
Atopowe zapalenie skóry to trzecia co do częstości występowania choroba atopowa. Plasuje się za katarem siennym i astmą oskrzelową. Zachorowanie na tę dermatozę jest coraz częstsze. Dotyczy nawet 10-20% dzieci i 2-5% dorosłych z całego świata. Najwięcej jej przypadków odnotowuje się w krajach wysoko rozwiniętych. U podłoża choroby leży atopia, czyli uwarunkowane genetycznie skłonności do chorób alergicznych. Organizm atopika wytwarza nadmierne ilości przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z niewielką ilością antygenu. Reakcja odpornościowa prowadzi do powstania stanu zapalnego skóry, czerwonych plam i wyprysków. Skóra atopowa jest sucha, podrażniona i silnie swędząca. Skłania to chorego do intensywnego drapania, co uszkadza naskórek i sprzyja nadkażeniom.
Objawy atopowego zapalenia skóry
Skóra atopika charakteryzuje się zaburzeniami bariery naskórkowej. Traci swój ochronny hydrolipidowy płaszcz, przez co staje się przesuszona. Część chorych wykazuje też dziedziczny niedobór filagryny, czyli białka spajającego włókna keratyny w warstwie rogowej naskórka. W efekcie atopowa cera jest przepuszczalna dla drażniących substancji i alergenów. Kontakt z nimi sprawia, że skóra silnie swędzi, staje się zaczerwieniona, a jej naskórek się łuszczy. U niemowląt zmiany są zwykle sączące się, mają formę nadżerek i grudek. Obejmują głównie twarz, głowę i szyję. Starsze dzieci borykają się z wypryskiem na kończynach: ich zgięciach stawowych oraz grzbietach dłoni i stóp. U dorosłych i młodzieży AZS manifestować się może na całym ciele. Jednak typowe dla choroby są przeplatające się okresy nasilenia objawów i ich zaniku.
Jakie czynniki nasilają objawy wyprysku atopowego?
Atopowe zapalenie skóry to choroba o podłożu alergicznym. Jej objawy mogą znacznie nasilić się w wyniku spożywania uczulających atopika pokarmów. Częsty kontakt z alergenami wziewnymi, takimi jak kurz czy naskórek zwierząt, także niekorzystnie działa na atopową skórę. Stan zapalny skóry zaostrza się znacznie pod wpływem działania patogenów, w szczególnie gronkowca złocistego. Bakterie z tego gatunku wytwarzają egzotoksyny, które dla naszego organizmu są superantygenami. Związki te wiążą się z limfocytami T, czyli komórkami odpornościowymi. Aktywują je, co prowadzi do silnej reakcji odpornościowej. Na przebieg AZS negatywnie wpływa również zanieczyszczenie środowiska, silny stres czy używanie tradycyjnych kosmetyków. Reakcje skóry atopowej mogą również zmienić się pod wpływem ciąży.
Czy ciąża zaostrza przebieg AZS?
Ciąża to wyjątkowy moment w życiu kobiety. Musi ona wtedy wyjątkowo o siebie dbać. Powinna zrezygnować z przyjmowania wielu leków czy ostrożnie dobierać dania do jadłospisu. Atopowe zapalenie skóry w tym momencie może bardzo uprzykrzyć życie ciężarnej. Niestety, nie można przewidzieć, jaki będzie przebieg choroby w trakcie ciąży. U wielu pań objawy się nasilają lub wręcz nawracają, mimo że przez lata wyprysk był w fazie remisji. Niekiedy za to symptomy stają się łagodniejsze. Zdarza się także, że AZS manifestuje się po raz pierwszy dopiero wtedy, gdy kobieta zajdzie w ciążę. Tak zróżnicowane reakcje skórne wynikają z wielu czynników. Panie mogą mieć odmienną odporność na stres, ich organizm różnie też reaguje na zmiany hormonalne. Wpływ na dolegliwości mają także warunki życia czy stosowane kosmetyki, które często zmieniają się w związku z ciążą.
Jak dbać o skórę atopową w ciąży?
Uciążliwe objawy wyprysku atopowego wymagają leczenia farmaceutycznego. Jednak w czasie ciąży musimy zapomnieć o stosowaniu leków na własną rękę. Każdy specyfik powinnyśmy konsultować z lekarzem. Zaleci on najczęściej używanie maści z hydrokortyzonem oraz leków antyhistaminowych. Ponadto istotna jest odpowiednia pielęgnacja atopowej skóry. Konieczne jest natłuszczanie i nawilżanie cery odpowiednimi specyfikami. Najlepiej sprawdzą się opracowane z myślą o atopikach emolienty, które dodatkowo wspomagają regenerację naskórka. Ciężarne panie cierpiące na AZS powinny unikać również stresu i sytuacji, w których mogą się spocić. Także gorące kąpiele, chemiczne środki czystości i kosmetyki czy syntetyczne ubrania niekorzystnie działają na atopową skórę. Chorująca na AZS kobieta w ciąży powinna być pod stałą opieką dwóch specjalistów: ginekologa oraz alergologa. Współpraca lekarzy na pewno usprawni leczenie wyprysku w tym wyjątkowym dla pacjentki momencie.
Karolina Solga
