Alergia na lateks – czego należy unikać?

Lateks to substancja powszechnie stosowana w przemyśle gumowym. Wykorzystuje się ją do wyrobu przedmiotów codziennego użytku – klejów, rękawic ochronnych, elementów odzieży, smoczków dla dzieci czy prezerwatyw. Lateks naturalny otrzymuje się z kauczukowca brazylijskiego, wiecznie zielonego drzewa pochodzącego z Ameryki Południowej. Uzyskuje się z niego białawy sok mleczny, który jest stabilizowany amoniakiem i zagęszczany. Obecne w lateksie białka mogą być zarówno alergenami wziewnymi, jak i kontaktowymi. Alergia na lateks dotyka coraz większą liczbę osób. Czego należy unikać?

Alergia na lateks występuje często u osób narażonych na kontakt z nim w trakcie pracy. Na tę substancję uczulają się nierzadko pracownicy służby zdrowia oraz przemysłu gumowego. Reakcja na lateks może mieć charakter opóźniony lub natychmiastowy. Do jej objawów należą zarówno zmiany skórne, jak i problemy z układem oddechowym, a nawet wstrząs anafilaktyczny. Jak rozpoznać alergię na lateks?

Alergia na lateks – kto jest nią zagrożony?

Alergia na lateks w przeważającej większości dotyczy osób, które mają styczność z tą substancją na co dzień. W grupie ryzyka są pracownicy służby zdrowia – lekarze, pielęgniarki, salowe i laboranci. W swojej pracy stosują oni wykonane z lateksu rękawice ochronne, dreny, cewniki, kroplomierze, bandaże czy maski chirurgiczne, które mogą stać się przyczyną uczulenia. W podobny sposób narażeni są często hospitalizowani pacjenci. Zwiększone ryzyko alergii opisano u chorych z rozszczepem kręgosłupa oraz osoby po jego urazach. Może się rozwinąć u alergików, których choroba ma genetycznie uwarunkowane podłoże atopowe. Silnie uczulają również prezerwatywy lateksowe. Rzadziej przyczyną alergii są termosy, bielizna, obuwie czy rakiety tenisowe.

Reakcja opóźniona na lateks

Alergeny zawarte w lateksie przenikają do naszego organizmu przez skórę lub drogi oddechowe. Mechanizm uczulenia na tę substancję może być opóźniony – taka alergia nazywana jest kontaktową. Pojawia się w wyniku częstej styczności naszej skóry z uczulającym czynnikiem. Jej objawy to efekt reakcji limfocytów T i makrofagów, nie są związane z żadnymi przeciwciałami. Najczęstszą manifestacją alergii opóźnionej na lateks jest wyprysk kontaktowy. Pojawia się on na skórze w miejscach, które miały bezpośredni kontakt z alergenem. Charakteryzuje się występowaniem zaczerwienienia i silnie swędzących grudek i pęcherzyków. Zmiany te rozwijają się dopiero od kilku godzin do kilku dni po zetknięciu się z uczulającą substancją. Z tego powodu często nie potrafimy zidentyfikować ich źródła.

Alergia na lateks – mechanizm natychmiastowy

Białka zawarte w lateksie mogą również podrażnić drogi oddechowe i wywołać alergię natychmiastową. Jest ona związana z przeciwciałami typu IgE, swoistymi dla konkretnego alergenu. Rozpoznają one substancję uznaną przez układ odpornościowy za niebezpieczną i inicjują rozpoczęcie procesu zapalnego. Objawy pojawiają się od razu lub kilka minut po kontakcie z alergenem. Obejmują pokrzywkę, alergiczny nieżyt nosa, napad astmy, alergiczne zapalenie spojówek, a nawet wstrząs anafilaktyczny.

Rozpoznanie uczulenia na lateks

W rozpoznaniu alergii na lateks dużą rolę odgrywa wywiad lekarski. Alergolog wypyta nas o środowisko pracy i przedmioty, z którymi często mamy kontakt. Nasz zawód i codzienne nawyki mogą być czynnikami szczególnie narażającymi na wystąpienie uczulenia na lateks. Podejrzenia specjalisty potwierdzić mogą testy na alergię. Przydatne są testy skórne punktowe i płatkowe. W ich trakcie skóra badanego narażona jest na bezpośredni kontakt z gumą lub roztworami zawierającymi alergeny. Wykonuje się również badania serologiczne, oznaczające przeciwciała w klasie IgE i wykrywające alergię natychmiastową. Gdy uczulenie na lateks zostanie u nas zdiagnozowane, musimy pamiętać o unikaniu kontaktu z tą substancją.

Alergia na lateks – czego należy unikać?

Osoby cierpiące na alergię na lateks powinny bezwzględnie unikać styczności z tą substancją. Objawy uczulenia nasilają się, gdy jesteśmy często narażeni na kontakt z alergenami. Zrezygnować musimy ze stosowania prezerwatyw lateksowych czy rękawic ochronnych. Na szczęście możemy je zastąpić dostępnymi już na rynku produktami bezlateksowymi. Alergicy pamiętać muszą również o reakcjach krzyżowych między alergenami lateksu a białkami o podobnej do nich budowie. Najsilniej zareagować mogą na te obecne w owocach kiwi. Ich zjedzenie może doprowadzić u nich nawet do wstrząsu anafilaktycznego. Zakazane dla nich są także banany, awokado, brzoskwinie, melony, figi, pomidory i ziemniaki. Alergia na lateks często występuje jednocześnie z uczuleniem na pyłki traw i drzew.

Karolina Solga