Opieka nad osobami starszymi, które dodatkowo są trwale lub czasowo unieruchomione, jest wyjątkowo wymagająca. Wynika to szczególnie z faktu, że ich skóra jest wyjątkowo podatna na powstawanie bolesnych odleżyn. W jaki sposób się one objawiają i jak można sobie z nimi radzić?
Czym są odleżyny?
Odleżyny to nic innego jak rany i stany zapalne pojawiające się w obrębie wierzchniej warstwy naskórka. Z czasem mogą one rozprzestrzenić się także na warstwy skóry właściwej, a także mięśnie i kości. Odleżyny najczęściej powstają w wyniku miejscowego niedokrwienia, spowodowanego długotrwałym uciskiem na tkanki skóry. Powstawanie odleżyn może być jednak spowodowane wieloma, różnymi czynnikami.
Jakie są przyczyny powstawania odleżyn?
Zgodnie z tym, co zostało już wspomniane, przyczyny powstawania odleżyn mogą być dość mocno zróżnicowane. Zazwyczaj, jedną z głównych przyczyn ich powstania jest długotrwały nacisk ciężaru ciała chorego, który ogranicza dopływ krwi do konkretnego miejsca i tkanek skóry. Jednocześnie istnieje wiele czynników, które mogą predysponować chorego do powstawania odleżyn. Wśród nich można wymienić chociażby:
- cukrzyca;
- znaczna nadwaga pacjenta leżącego;
- wcześniej zdiagnozowane problemy z krążeniem.
Na wystąpienie odleżyn są też wyjątkowo narażone osoby z zaburzeniami czucia lub częściowo sparaliżowane.
Jak objawiają się odleżyny?
Odleżyny dają różnorodne objawy w zależności od tego, w którym stadium rozwoju się one znajdują. Co ciekawe, w początkowej fazie ich powstawania w bardzo prosty sposób można ich po prostu nie zauważyć. W pierwszej kolejności pacjent nie odczuwa jeszcze żadnego dyskomfortu, a także nie skarży się na doskwierający mu ból. W miejscu, w którym tworzą się odleżyny, pojawia się delikatne zaczerwienienie skóry, któremu niekiedy towarzyszy także obrzęk. W późniejszych etapach tworzenia się odleżyn, objawy zaczynają przybierać bardziej zaawansowaną postać. Zaczerwienienie skóry staje się intensywne, a w niektórych miejscach może dochodzić do stopniowego uszkodzenia powłok skóry. Pojawia się znaczny ból i dyskomfort, który pacjent będzie odczuwał głównie w pozycji leżącej. Do późniejszych objawów można zaliczyć także sączący się wysięk z rany, a także postępującą martwicę, która objawia się brunatnieniem tkanek skóry oraz tkanek wokół miejsca odleżyny.
Jak można radzić sobie z odleżynami?
Walka z odleżynami u pacjenta jest wyjątkowo trudna – szczególnie jeśli nie zostanie ona rozpoczęta już w momencie tworzenia się bolesnych ran. Niemniej jednak opiekunowie powinni pamiętać, że miejsce odleżyn powinno być utrzymane w odpowiedniej sterylności. Zaleca się więc częste przemywanie skóry zmienionej chorobowo odpowiednimi środkami, a także jej dokładne osuszanie. Pacjent powinien mieć czystą bieliznę i pościel, a także zaleca się regularne wietrzenie pomieszczenia – odleżyny powinny mieć stały dostęp do świeżego powietrza, co stymuluje procesy gojenia się ran. Istotna jest także sama pielęgnacja rany, do czego należy skorzystać z dedykowanych środków. Jednym z takich preparatów jest np. Sudocrem, który wykazuje się działaniem antygrzybicznym, przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym. Stosowanie tego kremu znacznie zmniejsza ryzyko rozwoju infekcji rany, a także przyspiesza procesy gojenia się skóry. Opiekunowie powinni pamiętać, że w momencie, kiedy tradycyjne sposoby nie przynoszą poprawy stanu pacjenta, konieczna będzie wizyta u specjalisty. Niekiedy konieczne jest wykonywanie specjalnych opatrunków na rany, a nawet włączenie terapii farmaceutycznej.
Jak można zapobiegać powstawaniu odleżyn?
Profilaktyka odleżyn nie jest zbyt skomplikowana, a może oszczędzić pacjentom leżącym wiele bólu oraz dyskomfortu. Opiekunowie muszą zwrócić uwagę na to, że w przypadku pacjentów unieruchomionych konieczna jest zmiana ich pozycji co najmniej raz na 3-4 godziny. To pomoże zniwelować ucisk na tkanki skóry i analogicznie zmniejszy ryzyko występowania odleżyn. Warto także zainwestować w specjalistyczny materac przeciwodleżynowy. Ma on budowę komorową i umożliwia równomierne rozłożenie ciężaru ciała, by nie uciskał on tkanek skóry w jednym miejscu. Finalnie, niezwykle istotnym działaniem profilaktycznym jest także pielęgnacja skóry samego pacjenta. Konieczne jest nie tylko jej dokładne mycie i osuszanie, ale także regularne nawilżanie. Dzięki temu skóra nie straci swojej elastyczności, a odleżyny nie powinny być dla pacjentów większym problemem. Higiena okolic skóry jest jednym z najważniejszych aspektów profilaktyki odleżyn.
Źródła:
https://bliskochorego.pl/opieka/powstawanie-odlezyn.html
https://www.medonet.pl/magazyny/damy-rade,odlezyny—kiedy-zagrazaja–jak-je-leczyc-i-im-zapobiegac-,artykul,1721390.html
