Nadeszły długo oczekiwane, ciepłe dni, a wraz z nimi wiele osób zwiększyło aktywność na świeżym powietrzu. Spacery w lasach, parkach, jazda na rowerze przynoszą wiele korzyści, ale wiążą się również z pewnym niebezpieczeństwem. Na drodze można spotkać kleszcze, których ugryzienie pociąga za sobą ryzyko zakażenia boreliozą. Co to za choroba? Jakie należy zrobić badania, aby ją wykryć?
Co to jest borelioza?
Borelioza to wielonarządowa choroba odzwierzęca, wywoływana przez bakterię Borelia burgdorferi, której nosicielami są kleszcze. Według badań występuje u ok. 1% osób ukąszonych. Borelioza może rozwijać się latami, jej symptomy są często mylone z wieloma innymi chorobami. Objawy mogą dotyczyć całego organizmu, dlatego nie zawsze jest prawidłowo diagnozowana. U wielu osób występują problemy z sercem, układem neurologicznym i nerwowym, bóle stawów, skóry i oczu. Aby potwierdzić zakażenie, należy wykonać badania na boreliozę. Warto pamiętać, że nie każdy kleszcz jest nosicielem bakterii. W celu zredukowania zakażenia należy dokładnie obserwować miejsce wkłucia. W przypadku, gdy pojawi się rumień wędrujący, konieczne jest podanie antybiotyków. Leczenie jest skuteczne i w większości przypadków pozwala wyeliminować powikłania.
Jak wykryć boreliozę?
Rozpoznanie choroby nie jest łatwe. Wędrujący, charakterystyczny rumień, gorączka i złe samopoczucie to objawy, które nie zawsze występują. U wielu zakażonych symptomy choroby mogą pojawiają się po kilku miesiącach czy latach od zakażenia i nie są kojarzone z ukąszeniem przez kleszcza. Aby rozpoznać chorobę, warto wykonać badania diagnostyczne, które potwierdzą lub wykluczą chorobę. Należy wykonać je najwcześniej po 4-6 tygodniach od ukąszenia kleszcza, ponieważ tyle czasu potrzeba, aby ludzki organizm wytworzył przeciwciała przeciwko krętkom Borrelii. Do badań zalecanych przez Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych należą:
- Test immunoenzymatyczny ELISA – to badanie pierwszego wyboru, które ma na celu wstępne potwierdzenie boreliozy. Test polega na oznaczeniu przeciwciał IgG oraz IgM w surowicy krwi człowieka. Nie ma wysokiej skuteczności, dlatego najczęściej zalecane jest również wykonanie innego badania.
- Test Western Blot – to test, który wykonuje się w drugiej kolejności, w przypadku, gdy test ELISA dał wynik dodatni lub wątpliwy. Badanie polega również na oznaczeniu przeciwciał klasy IgM i IgG, ale pozwala na wykluczenie wyników fałszywie dodatnich oraz wątpliwych. Wynik pozytywny oznacza, że dana osoba jest zakażona, ale wynik negatywny nie wyklucza choroby. Jeżeli wynik nie jest jednoznaczny, badanie należy powtórzyć po ok. 6 tygodniach.
Dostępne są również inne metody, ale wykonują je tylko nieliczne ośrodki, a ich koszt jest wysoki.
- Techniki biologii molekularnej, czyli PCR – to badania, w którym na podstawie testu DNA oznacza się obecność krętków kleszczowych w organizmie pacjenta.
- Badanie na aparacie MORA – to biorezonans komórkowy, który określa zainfekowanie organizmu przez bakterię wywołującą boreliozę.
- Badanie kleszcza – to badanie samego kleszcza i sprawdzenie, czy wstępują sekwencje DNA charakterystyczne dla określonych patogenów.
Borelioza to poważna choroba, która może prowadzić do groźnych powikłań, umożliwiających normalne funkcjonowanie. Warto robić wszystko, aby uniknąć ukąszenia przez kleszcze. Ważne jest stosowanie repelentów, odstraszających kleszcze, odpowiedni ubiór, a także niezwłoczne usuwanie owadów z ciała. Należy pamiętać, że im dłużej pajączek pozostaje w ciele, tym ryzyko zakażenia wzrasta. Aby upewnić się, że kleszcz nie przeniósł bakterii, warto wykonać odpowiednie testy. To pozwoli rozpocząć leczenie i uniknąć ewentualnych powikłań.
