Okres dojrzewania stanowi niezwykle trudny etap w życiu dziecka. Rodzice często narzekają na to, że ich pociecha nagle stała się opryskliwa i trudna w kontakcie. Często zapominają o trudnościach, z którymi musi się zmierzyć. Ciało, które zmienia się nieoczekiwanie, czasem staje się źródłem kompleksów. Niekiedy pojawiają się trudności. Kiedy rozwój dziecka odbiega od jego rówieśników, młody człowiek staje się ofiarą wykluczenia społecznego. Jak pomóc dziecku przetrwać zmiany w ciele, z którymi wiąże się okres dojrzewania?
Kompleksy nastolatków a porównywanie się z innymi
Nastolatki niezwykle krytycznie oceniają swoje ciało. Wskazują na to liczne badania psychologiczne. Wiele z nich porównuje swój wygląd z rówieśnikami, na czym cierpi poczucie własnej wartości. Nie bez znaczenia pozostają komunikaty ze strony rodziców, nauczycieli i popkultury. Źle sformułowane pogłębiają kompleksy nastolatków i potęgują poczucie wstydu. Nie należy go bagatelizować. Problemy nastolatków często wydają się błahe, podczas gdy stoi za nimi ogromne cierpienie. Niewiele trzeba, aby stać się ofiarą szkolnego hejtu. Czasem wystarczy tylko inaczej wyglądać. Być wyższym lub niższym od otoczenia. Rówieśnicy, ale też nauczyciele, potrafią boleśnie ranić. Należy w porę zauważyć problem i potraktować go poważnie, aby u dziecka nie rozwinęła się depresja i myśli samobójcze.
Jakie trudności rodzi okres dojrzewania?
Okres dojrzewania nie u wszystkich dzieci przebiega w jednakowym tempie. Problem mają wszystkie nastolatki, które „odstają” od średniej. Jeśli dziewczynka zbyt szybko nabiera kobiecych kształtów, czuje się niezgrabnie w swoim ciele. Czasem też pada ofiarą seksualnych komentarzy. Sprawiają one, że pragnie ukryć się pod szerokimi ubraniami, aby nie przykuwać uwagi otoczenia. Zdarza się, że nikt jej nie mówi, jak ma postąpić, kiedy zacznie odczuwać ból przed okresem, a w planach pojawia się ważny egzamin. Rodzi to ogromną dezorientację.
Problem mają także te dzieci, u których okres dojrzewania rozpoczyna się później niż u rówieśników. Najniższy chłopiec w klasie często słyszy, że jest słabeuszem. Inni już dawno osiągnęli wysoki wzrost, a on od nich odstaje. Rodzi to kompleksy, które czasem towarzyszą przez całe życie. Utrudniają czerpanie przyjemności i radości z codziennych aktywności.
Dlaczego rzetelna edukacja seksualna jest tak ważna? Jak zaakceptować miesiączkę i polucje?
Zmiany, jakie zachodzą w ciele w okresie dojrzewania, rodzą niepewność. Dzieci często zastanawiają się, czy wszystko z nimi okej. Miesiączka i ból, który jej towarzyszy, może rodzić poczucie winy. Podobnie jak nocne polucje czy silny popęd seksualny. Niestety, niewielu rodziców rozmawia z nastolatkami o tym, co dzieje się w ich ciele. Mama i tato nie wiedzą, jak poruszyć te kwestie. Czują się nieporadni w tej tematyce. Niestety, brak informacji skutkuje tym, że dziecko źle czuje się we własnym ciele. Nie jest w stanie określić, czy to, czego doświadcza, mieści się w normie. Zdarza się, że informacji poszukuje w internecie, gdzie prawda miesza się z nieprawdą.
Okres dojrzewania – poszukiwanie akceptacji w gronie rówieśniczym
Okres dojrzewania to czas, kiedy nastolatki przeglądają się w oczach rówieśników. Zastanawiają się, czy koledzy zaakceptują ich nowy wygląd. Obawiają się, że niski wzrost, mały/duży biust stanie się przyczyną wykluczenia społecznego. Niezaspokojona potrzeba przynależności bywa bardzo bolesna dla osób dorosłych, a co dopiero dla dzieci. Ciało najbardziej daje się we znaki podczas lekcji wuefu, gdzie trudno ukryć pewne cechy. Na domiar złego nie wszyscy nauczyciele powinni pracować z młodzieżą. Wciąż zdarza się, że jakiś nieopatrznie skomentuje wygląd dziewczynki lub chłopca, zaszczepiając kompleksy.
Kompleksy związane z wyglądem – z czym mają problem nastolatki?
Zmiany w ciele, które nie zawsze biegną w pożądanym kierunku, generują poczucie bycia gorszym. Dziewczynka, która ma mały biust, płaskie pośladki i wąskie biodra, zastanawia się, dlaczego nie może wyglądać tak jak jej koleżanki. Nierzadko pojawiają się kompleksy, które stają się przyczyną izolacji społecznej. Niekiedy dzieci stosują kompensację. Niedostatki w jednym zakresie próbują sobie wynagrodzić sukcesami w innym. Np. dziewczynka, która nie czuje się dostatecznie kobieca, unika rówieśników. Spełnienia szuka w poezji, sztukach walki lub muzyce. Może odnosić spore sukcesy w tych dziedzinach. Niestety, zapłaci za to cenę w postaci osamotnienia.
Trądzik młodzieńczy – jak pomóc dziecku?
Rodzice często nie rozumieją, czym są kompleksy nastolatka dla samego zainteresowanego. W rezultacie bagatelizują je i umniejszają problem. Uważają, że nie ma co przejmować się wielkością biustu, kształtem bioder, wzrostem czy zarostem. To tylko wygląd, który nie wpływa na inne sfery życia. Dorośli zapominają, że odgrywa on ważną rolę. Nawet świadomi ludzie czasem wykluczają innych z powodu kształtu ciała czy problemów z cerą. Jest to niesprawiedliwe, ale prawdziwe. Młody człowiek ma prawo obawiać się wykluczenia społecznego w związku ze swoją budową ciała. Warto z nim porozmawiać o tym, czego doświadcza i poszukać rozwiązania problemu. Trądzik to choroba dermatologiczna, którą udaje się skutecznie leczyć przy wsparciu doświadczonego lekarza. Brak piersi i zaokrąglonych bioder w pełnym momencie powinien zaniepokoić rodziców. Warto skonsultować problem z lekarzem, bo opóźnione dojrzewanie płciowe też stanowi sygnał alarmowy. Nadmierna potliwość to przypadłość, na którą pomoże dobrze dobrany antyperspirant.
Jak wspierać dziecko w okresie dojrzewania?
Nastolatki poszukują oparcia w rodzicach. Nie polega ono na umniejszaniu problemów młodego człowieka i pocieszaniu go poprzez podawanie przykładów gwiazd, które mają mały biust/niski wzrost. Dziecko oczekuje zrozumienia i wysłuchania. Warto zaoferować mu specjalistyczną pomoc tam, gdzie to możliwe.
