Alergia polega na niewłaściwej reakcji naszego organizmu na niektóre substancje pochodzące ze środowiska. Czynniki wywołujące uczulenie nazywamy alergenami. Występują one między innymi w środkach czystości, powietrzu czy niektórych pokarmach. Kontakt z nimi wywołuje u alergika przykre objawy uczulenia, takie jak pokrzywka, katar sienny, zapalenie spojówek, kichanie czy biegunka. Jedynym skutecznym sposobem na zniwelowanie symptomów uczulenia jest unikanie styczności z alergenami. Dlatego najważniejsze dla alergika jest rozpoznanie, co go uczula. Pomagają w tym skórne testy, w tym testy punktowe prick prick.
Zastosowanie odpowiednich testów musi być poprzedzone wywiadem lekarskim. Chory musi dokładnie opisać swoje objawy i zaobserwować, kiedy one się pojawiają. Na tej podstawie alergolog zleca odpowiednie badania. Zasada testów opiera się na reakcji między nanoszonym na skórę alergenem a przeciwciałami IgE swoistymi. W miejscu kontaktu uczulającej substancji ze skórą pojawia się zaczerwienienie i pęcherz. Badania pozwalają na określenie, który czynnik wywołuje u nas uciążliwe dolegliwości. Testy punktowe prick prick są pomocne w diagnozowaniu alergii pokarmowych.
Alergia IgE-zależna – czym jest?
Skórne testy punktowe, w tym te typu prick prick, pozwalają na rozpoznanie alergii natychmiastowej. Jest to uczulenie związane z przeciwciałami IgE, swoistymi dla danych alergenów. Kontakt z substancją uczulającą aktywuje przeciwciała IgE, które wiążą ją, wywołując degranulację komórek tucznych. W ich ziarnistościach znajdują się związki odpowiedzialne za stan zapalny, takie jak histamina. Alergeny, które wywołują alergiczną reakcję IgE-zależną, można podzielić na wziewne i pokarmowe. Do uczulających czynników wziewnych zaliczamy zarodniki grzybów, sierść zwierząt, pyłki roślin czy kurz. Produkty spożywcze, które są odpowiedzialne za symptomy alergii, to najczęściej mleko, jaja, orzechy, mąka pszenna, niektóre warzywa i owoce. Stwierdzenie, co uczula alergika, jest kluczowe dla jego leczenia.
Testy punktowe
Testy punktowe pozwalają na określenie rodzaju i siły alergii. Polegają na nanoszeniu na powierzchnię skóry roztworów z alergenami lub fragmentów alergizujących produktów, na które może być uczulony pacjent. Skórę w miejscu kontaktu z alergenem nakłuwa się specjalnym nożykiem. Jeżeli organizm chorego jest uczulony na dany czynnik, jego przeciwciała IgE zwiążą się z nim, doprowadzając do uwolnienia histaminy z komórek tucznych. W miejscu naniesienia uczulającego czynnika pojawi się wtedy bąbel i zaczerwienienie. Ich wielkość pozwala oceniać stopień nasilenia uczulenia. Te testy najczęściej wykonuje się w przypadku podejrzenia alergii na pyłki roślin lub niektóre pokarmy.
Jak wykonuje się testy punktowe typu prick?
Testy punktowe typu prick są bezpieczne, szybkie i wiarygodne, dlatego często stosuje się je u dzieci. Alergeny wykorzystywane w tych badaniach muszą być standaryzowane. Ich roztwory nanosi się co trzy centymetry na przedramię pacjenta. Następnie w obrębie każdej kropli osoba wykonująca badanie dokonuje nacięć z użyciem specjalnego nożyka. Wykonuje się również dwie próby kontrolne. Jedna jest z solą fizjologiczną, która nie powinna dać żadnych objawów. Druga zawiera roztwór histaminy, który wywołuje reakcję uczuleniową – bąbel i zaczerwienienie. Pozwala to na stwierdzenie, jak na uczulenie reaguje organizm pacjenta.
Testy punktowe prick prick
Testy punktowe prick prick różnią się od tradycyjnych wykorzystaniem w badaniu substancji pochodzenia naturalnego. Tradycyjne, standaryzowane roztwory alergenów mogą ulec degradacji lub osłabieniu immunogenności w trakcie ich produkcji. Testy punktowe prick prick wykonuje się, nakłuwając nożykiem świeży owoc lub warzywo, a następnie skórę pacjenta. Metoda ta wykorzystywana jest w diagnostyce uczuleń pokarmowych. Badania porównujące tradycyjne testy punktowe z metodą prick prick wykazały, że te niekonwencjonalne testy są bardziej czułe i wykazują więcej alergii pokarmowych. Uznaje się je dlatego za cenne uzupełnienie badań pacjentów z podejrzeniem uczulenia na produkty spożywcze.
Wyniki testów punktowych
Wynik testów punktowych odczytuje się już po 20 minutach. Porównuje się miejsca zakroplenia alergenami z bąblem histaminowym. Zazwyczaj mierzy się za pomocą linijki najdłuższą i prostopadłą średnicę bąbla i wylicza się z nich średnią. Te wartości przyrównuje się do średniej wielkości pęcherza histaminowego. Wielkość bąbla alergicznego ocenia się w pięciostopniowej skali, w której zerem oznaczona jest reakcja taka, jak w przypadku miejsca naniesienia soli fizjologicznej. Kolejne stopnie reakcji alergicznej są wyrażane plusami. Jeden oznacza średnicę bąbla zbliżoną do wielkości pęcherze histaminowego. Cztery plusy nadaje się tym wynikom, które są od niego dwukrotnie większe. Odczyny oznaczone trzema lub czterema plusami uznaje się za wynik dodatni. Testy punktowe prick prick wymagają od laboranta większego doświadczenia w interpretacji wyników.
Karolina Solga
