Nietolerancje polekowe – pokrzywka aspirynowa

Aspiryna to popularny niesteroidowy lek przeciwzapalny. Ma działanie przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe, dlatego stosowana jest przez wiele osób. Dodatkowo jest dostępna bez recepty i względnie tania. Niestety u wielu osób po jej zażyciu pojawia się pokrzywka aspirynowa, kaszel, nieżyt nosa, duszności, obrzęk języka i powiek. Nietolerancje polekowe dotyczą wielu osób, choć część z nich nie zdaje sobie z tego sprawy. W przypadku aspiryny winny jest kwas acetylosalicylowy, który ma formę krystaliczną i stosowany jest w preparatach bakteriostatycznych i przeciwgrzybiczych. Co warto wiedzieć o nietolerancji aspirynowej?

Po aspirynę sięgamy często, gdy czujemy się rozbici lub przeziębieni. To znany, skuteczny i powszechnie dostępny lek. Niestety, niewiele osób wie, że nietolerancja salicylanów może wywołać u nich przykre skutki. Co więcej, jeśli na nią cierpimy, unikać musimy także pewnych pokarmów. Wymaga od nas także rezygnacji z niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W jej wyniku pojawić się może pokrzywka aspirynowa. Skąd bierze się ta nietolerancja polekowa?

Kwas salicylowy – czym jest?

Kwas salicylowy to bezbarwna, krystaliczna substancja, która dobrze rozpuszcza się w alkoholach. Ma działanie odtłuszczające i złuszczające naskórek. Dodatkowo działa przeciwwirusowo, przeciwgrzybiczo i bakteriostatycznie. Znalazł zastosowanie w wielu maściach odkażających i środkach przeciwtrądzikowych. Kwas salicylowy obecny jest również w niesteroidowych lekach przeciwzapalnych, takich jak aspiryna czy polopiryna. Nietolerancja tej substancji wynika z jej niekorzystnego działania na metabolizm kwasu arachidonowego. W wyniku jego zaburzenia zamiast prostaglandyn i tromboksan powstają inne metabolity, które wywołują objawy nadwrażliwości. Salicylany są w stanie aktywować komórki odpowiedzialne za stan zapalny, co sprawia, że po ich zażyciu mamy symptomy zbliżone do alergii.

Objawy nietolerancji aspiryny

Nietolerancja kwasu acetylosalicylowego jest stosunkowo częsta i występuje wśród 0,6-2,5% populacji. Nadwrażliwość na ten lek często pojawia się po 30. roku życia. Objawy u każdej osoby, która nie toleruje aspiryny, mogą być różne. Zależą od indywidualnych predyspozycji, rodzaju leku oraz jego przyjętej dawki. Pojawić się może kichanie, łzawienie oczu, nieżyt nosa, kaszel i zaczerwienienie twarzy. Typowym symptomem jest też napad astmy, który objawia się dusznościami, trudnościami w oddychaniu i uczuciem ucisku w klatce piersiowej. Niekiedy u osoby nietolerującej salicylanów rozwija się obrzęk Quinckiego, który obejmuje wargi, język i powiek. Zdarzają się także symptomy po stronie układy pokarmowego – wzdęcia czy biegunka.

Pokrzywka aspirynowa

Nietolerancja aspiryny może także objawić się poprzez rumień i wysypkę na skórze. Naskórek uciążliwie swędzi i jest obrzęknięty. Nadwrażliwość na kwas acetylosalicylowy może być przyczyną przewlekłej pokrzywki. Obejmuje ona owłosioną skórę głowy, szyję i górną część klatki piersiowej. Pokrzywka po zażyciu aspiryny ma zazwyczaj gwałtowny przebieg i wymaga nieraz wizyty na pogotowiu. Wysypka może pojawić się również po zjedzeniu niektórych produktów spożywczych o działaniu podobnym do aspiryny. Jest ona zazwyczaj łagodniejsza i nie wymaga natychmiastowej reakcji. Jednak także w jej przypadku potrzebna będzie nam wizyta u alergologa.

Dieta eliminacyjna w leczeniu nietolerancji aspirynowej

Dieta eliminacyjna to jedyny skuteczny sposób na nietolerancję aspiryny. Polega ona nie tylko na wyeliminowaniu leków przeciwzapalnych zawierających salicylany, ale także na wykluczeniu z jadłospisu produktów, które są w nie bogate. Przy podejrzeniu alergii na aspirynę zaleca się dwutygodniową kurację, podczas której chory nie może przyjmować pokarmów z kwasem salicylowym. Następnie stopniowo wprowadza się te produkty. Jeżeli wystąpi reakcja alergiczna po spożyciu któregoś z nich, należy wyeliminować go z diety. Leczenie ma na celu utrzymanie podaży salicylanów z jedzeniem na poziomie, który jeszcze nie wywołuje przykrych objawów.

Naturalne produkty bogate w kwas salicylowy

Salicylany obecne są w wielu produktach, które spożywamy na co dzień. Wyróżnić wśród nich można owoce takie jak morele, brzoskwinie, cytrusy, wiśnie, jagody, maliny, truskawki, śliwki czy czerwone jabłka. W diecie eliminacyjnej niedozwolone są również warzywa: ogórki, pomidory, papryka, kukurydza, oliwki i rabarbar. Także przyprawy, takie jak cynamon, anyż, pieprz, bazylia, estragon, tymianek lub rozmaryn, mogą nam zaszkodzić. Musimy uważać na spożycie orzechów, soków owocowych, alkoholi, konserw i pokarmów barwionych na żółto, czerwono czy różowo. Spożywać możemy za to zielone warzywa i owoce, mleko, biały ser, jaja, gotowane mięso i świeże ryby. Jadłospis z nich ułożony sprawi, że pokrzywka aspirynowa przestanie nam dokuczać.

Karolina Solga