Diagnostyka alergii pokarmowych

Alergie pokarmowe to coraz częstsza dolegliwość, z którą boryka się coraz większa liczba osób. Na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy coraz częściej mówi się o wzrastającej liczbie osób z alergią na laktozę czy gluten, choć to nie jedyne alergeny pokarmowe utrudniające codzienne życie. Diagnostyka alergii pokarmowych nie jest na szczęście skomplikowana i pozwoli nam stwierdzić, czy nasze przykre dolegliwości po np. wypiciu szklanki mleka to już alergia na laktozę, czy może tylko nietolerancja tego produktu.

Alergia pokarmowa a nietolerancja pokarmowa

Te dwa pojęcia bardzo często stosowane są zamiennie, co jest sporym błędem, dlatego że między alergią a nietolerancja jest dość zasadnicza różnica. Objawy alergii pokarmowej dają o sobie znać niemalże natychmiast po spożyciu produktu zawierającego alergeny pokarmowe, a z kolei przy objawach nietolerancji pokarmowej skutki jej będą widoczne czy odczuwalne dopiero kilka dni po spożyciu produktów zawierających szkodliwe składniki. Dlatego w przypadku alergii pokarmowej diagnostyka zdaje się być dużo łatwiejsza.

Objawy alergii pokarmowej

W zależności od wieku objawy alergii pokarmowej mogą się od siebie różnić. W przypadku małych dzieci mogą być one nieco inne niż w przypadku osoby dorosłej.

U osób dorosłych do najbardziej typowych objawów alergii będą należały: bóle  brzucha, biegunki i wymioty, refluks przełyku, wzdęcia, nieżyt nosa, krtani lub ucha, atopowe zapalenie skóry lub zmiany skórne takie jak pokrzywka, wysypka, rumień, astma, a nawet wstrząs anafilaktyczny.

U dzieci, wśród których liczba osób cierpiących na alergię pokarmową jest największa, najczęstszymi objawami będą: biegunki, wymioty, u niemowląt nadmierne ulewanie oraz kolki, sapka niemowlęca, refluks przełykowy, atopowe zapalenie skóry czy wszelkiego rodzaju wysypki skórne.

Przyczyny alergii pokarmowej

Przyczyn alergii należy upatrywać w nieodpowiednio funkcjonującym układzie odpornościowym. Małe dzieci mają nierozwinięty układ odpornościowy, dlatego to one najczęściej cierpią na alergie pokarmowe. Jednak choroba ta może pojawić się także u osoby dorosłej – wpływ na nagłe pojawieniu się alergii w dorosłym życiu ma zazwyczaj jakość jedzenia, która znacznie zmieniła się na przestrzeni ostatnich lat.

Najczęstsze alergeny pokarmowe

Do najczęstszych alergenów pokarmowych u osób dorosłych należą: pszenica (gluten), mleko (laktoza), pomidory, orzechy (ziemne, laskowe, włoskie), ryby, owoce morza, soja czy rośliny strączkowe.

U dzieci alergia pokarmowa będzie zazwyczaj związana z uczuleniem na białko mleka krowiego lub pszenicę, ale nie można wykluczyć też takich nietypowych alergenów jak marchew czy ryż.

Diagnostyka alergii pokarmowych

Ponieważ, jak wspomnieliśmy, objawy alergii pokarmowej dają o sobie znać niemal natychmiast po wprowadzeniu do organizmu alergenu pokarmowego, diagnostyka tej choroby jest dość łatwa (w przeciwieństwie do diagnostyki nietolerancji pokarmowej, której objawy mają zazwyczaj łagodniejszy przebieg i spowodowane mogą być produktami, które teoretycznie nie posiadają właściwości uczulających).

Jeśli w trakcie wywiadu lekarz stwierdzi, że u pacjenta występuje prawdopodobieństwo alergii pokarmowej, zleci specjalistyczne badania w postaci testów, które można podzielić na trzy grupy: testy skórne, testy krwi oraz testy prowokacyjne.

Do najczęściej stosowanych należą testy skórne, ponieważ w szybki sposób pozwalają rozpoznać alergeny pokarmowe. Substancję zawierającą alergeny aplikuje się na skórę, którą należy delikatnie przeciąć, po to aby doszło do zmieszania substancji z krwią. Następnie obserwuje się reakcje pacjenta, które w przypadku alergii pokarmowej są niemal natychmiastowe.

W testach opartych na badaniach krwi określa się z kolei ilość przeciwciał IgE, które bezpośrednio odpowiadają za obecność alergii w naszym organizmie. Jeśli wyniki badań wskażą, że poziom przeciwciał IgE jest większy niż wskazuje norma, oznacza to, że najprawdopodobniej cierpimy na alergię pokarmową. Testy te nie uchodzą jednak za tak wiarygodne jak testy skórne, gdyż czasem, w skutek np. zażywania leków, ich wyniki mogą nie być zgodne z prawdą.

Trzecią grupą testów są testy prowokacyjne, które częściej stosowane są już w trakcie stosowania przez pacjenta diety eliminacyjnej, niż jako samo badanie diagnostyczne. Są one więc badaniem nie tyle podstawowym, co dodatkowym. Jeśli po zażyciu alergenu u pacjenta pojawi się natychmiastowa reakcja alergiczna oznacza to alergię pokarmową.

Dieta eliminacyjna

Kluczowym działaniem przy zdiagnozowanej alergii pokarmowej jest wprowadzenie diety eliminacyjnej, wykluczającej te pokarmy, które zawierają szkodliwe dla nas alergeny pokarmowe. Zazwyczaj ścisłe przestrzeganie diety eliminacyjnej pozwala skutecznie pozbyć się uporczywych dolegliwości.

Natalia Łukaszewska