Ukazuje się coraz więcej reklam produktów bezglutenowych. Niektórzy zaczynają się zastanawiać, czy ta dolegliwość nie dopadła przypadkiem ich samych. Poznaj klasyczne oraz nietypowe objawy nietolerancji glutenu.
Na czym polega nietolerancja glutenu?
Istnieje 55 chorób związanych glutenem. Jedną z nich jest np. celiakia – choroba autoimmunologiczną o podłożu genetycznym, która cechuje się nietolerancją glutenu, czyli białka zapasowego znajdującego się w ziarnach takich zbóż jak pszenica, żyto, jęczmień, owies, orkisz, kamut oraz pszenżyto. Zapaść na nią mogą – wbrew powszechnej opinii – nie tylko małe dzieci. Na osoby z celiakią gluten działa toksycznie – powoduje zanik kosmków jelita cienkiego, które są potrzebne w procesie absorpcji substancji pokarmowych. Ciężko stwierdzić jaki procent ludności cierpi na nietolerancję glutenu, ponieważ u większości choroba ta nie została jednoznacznie rozpoznana. Szacuje się jednak, że celiakia dotknęła 1-6% populacji na świecie (w Polsce cierpi na nią ok. 5% społeczeństwa).
Nietolerancja glutenu może się objawić pod czterema postaciami: klasycznej (pełnoobjawowej) – występuje w ok. 30% przypadków, niemej (ubogoobjawowej), ukrytej (latentnej) oraz skojarzonej.
Typowe objawy nietolerancji glutenu
Zanim przejdę do wymieniania nietypowych symptomów nietolerancji na gluten, warto najpierw poznać te charakterystyczne:
- zaburzenia trawienia, w tym bóle i wzdęcia brzucha, skurcze, mdłości, a także biegunki lub cuchnące stolce tłuszczowe;
- utrata masy ciała;
- zahamowania wzrostu i zaburzenia rozwoju u dzieci;
- zaburzenia emocjonalne, np. drażliwość, nagłe zmiany nastroju;
- zaburzenia neurologiczne: bóle i zawroty głowy, osłabienie, drętwienie/mrowienie kończyn;
- fibromialgia, czyli bóle mięśni i stawów w charakterystycznych punktach, które są wrażliwe na ucisk;
- zespół przewlekłego zmęczenia po posiłkach.
Nietypowe objawy nietolerancji glutenu
- W jamie ustnej: próchnica zębów, niedorozwój szkliwa zębowego (hipoplazja szkliwa zębowego), nawracające afty i wrzodziejące zapalenia jamy ustnej.
- Na skórze: choroba Duhringa, czyli opryszczkowate zapalenia skóry.
- W układzie endokrynnym: cukrzyca typu 1, zapalenie tarczycy Hashimoto, choroba Addisona (niedoczynność kory nadnerczy), choroba Basedowa, niedoczynność przytarczyc, hipogonadyzm (skutkuje dysfunkcją gonad), nietolerancja laktozy.
- W układzie kostno-stawowym: zapalenia stawów, osłabienie siły mięśni, choroba Raynauda (napadowy skurcz tętnic u rąk, rzadziej nóg).
- Zaburzenia hematologiczne: niedokrwistość związana z deficytem żelaza, czyli tzw. anemia, małopłytkowość samoistna.
- Zmiany metaboliczne: podwyższony poziom cholesterolu, niedobór witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K).
- Symptomy oczne: zapalenie tęczówki i zapalenie błony naczyniowej.
- W układzie nerwowym: ataksja (niezborność ruchów), padaczka, zwyrodnienie rdzeniowo-móżdżkowe, migrena, miopatia (choroba mięśni), neuropatia (choroba dotykająca nerwy obwodowe).
- Zaburzenie psychiczne: schizofrenia, otępienie, depresja, upośledzenie umysłowe.
- W układzie rozrodczym: nieregularne miesiączki lub jej brak, opóźnione miesiączkowanie, niepłodność, nawykowe poronienia, wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu.
Posiadasz takie objawy?
Jeżeli masz podejrzenia, że możesz cierpieć na nietolerancję glutenu, koniecznie zgłoś się do lekarza, by to potwierdzić. Kiedy podejrzenia okażą się prawdziwe, do końca życia będziesz musiała stosować dietę bezglutenową. Nie istnieją bowiem żadne leki, można jedynie zapobiegać pogłębianiu się nietolerancji na gluten. A dieta jest niezmiernie ważna, ponieważ niezastosowanie się do niej może prowadzić nawet do śmierci.
Agnieszka Turbakiewicz
