Opóźniona alergia pokarmowa opiera się na reakcji alergicznej typu III i jest zależna od przeciwciał IgG. Jej objawy są niecharakterystyczne i pojawiają się po dłuższym czasie od zjedzenia uczulającego pokarmu. Z tego powodu rozpoznanie, co jest przyczyną uczulenia, jest dużym wyzwaniem. Opóźniona alergia pokarmowa to trudny przeciwnik zarówno dla pacjenta, jak i lekarza. Co warto o niej wiedzieć?
Alergia zależna od przeciwciał IgG ma duże znaczenie w przebiegu takich chorób jak depresja czy otyłość. Wynika ona ze zbyt dużej przepuszczalności jelit, które prócz funkcji trawiennej mają również za zadanie chronić nasz organizm przed drobnoustrojami. Niestety, w wyniku stresu czy przyjmowania niektórych leków bariera ta staje się nieszczelna. Do naszego krwiobiegu dostają się duże cząstki pokarmowe, które przez organizm uznawane są za wrogie czynniki. Jak objawia się opóźniona alergia pokarmowa?
Opóźniona alergia pokarmowa – czym jest?
Opóźniona alergia pokarmowa rozwija się, gdy nasze jelita zaczynają przepuszczać nie do końca strawione cząsteczki pokarmu. Trafiają one wtedy do krwiobiegu. Nasz organizm rozpoznaje je za wrogie, niebezpieczne patogeny i próbuje je unieszkodliwić. Wtedy aktywują się przeciwciała IgG, które naturalnie biorą udział w zwalczaniu gronkowca złocistego i paciorkowca. Reakcja uczuleniowa polega na wiązaniu się przeciwciał z drobinami pokarmu w celu stworzenia kompleksów immunologicznych. Duża ich część jest unieszkodliwiana w wątrobie i wydalana przez nerki. Niestety, część kompleksów osiada w różnych tkankach i organach. Wywołują one tam przewlekły stan zapalny, co jest przyczyną naszego złego samopoczucia.
Objawy opóźnionej alergii pokarmowej
Opóźniona alergia pokarmowa często nazywana jest utajoną ze względu na niecharakterystyczne objawy, które pojawiają się późno. Niekiedy zaczynają nam dokuczać aż 4 doby po zjedzeniu szkodliwego pokarmu. Uniemożliwia to ustalenie, jakie produkty są dla nas uczulające. Alergia utajona wywołuje problemy ze skórą, bóle głowy, częste zmęczenie, alergiczne infekcje czy dolegliwości ze stronu układu pokarmowego. Do tych ostatnich należą wzdęcia, biegunki, zaparcia czy niestrawność. Dolegliwość ta może mieć swój wkład w rozwój chorób takich jak syndrom chronicznego zmęczenia, zaburzenia nastroju czy depresja. Także nadwaga i otyłość, z którymi nie możemy sobie poradzić mimo diety i ćwiczeń, mogą być wynikiem uczulenia na pewne produkty spożywcze.
Utajona alergia na pokarm – przyczyny
O alergii utajonej, czyli opóźnionej, mówi się, że jest nabyta. Wynika ona ze zwiększonej przepuszczalności śluzówki jelita. Gdy jesteśmy zdrowi, nasze jelito cienkie ma za zadanie wchłaniać substancje odżywcze i chronić organizm przed wnikaniem drobnoustrojów z pożywienia. Niestety, ta ochronna funkcja niekiedy zostaje upośledzona. Przewlekły stres, zaburzenia równowagi mikroflory jelitowej czy szkodliwa dieta niekorzystnie wpływają na śluzówkę jelita. Czynnikiem, który zwiększa jego przepuszczalność, jest również nadużywanie preparatów medycznych, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, steroidy czy środki antykoncepcyjne. Także wrzody żołądka, niedoczynność tarczycy, zakażenia grzybicze i pasożytnicze są szkodliwe dla naszego układu pokarmowego. W wyniku tych dolegliwości może rozwinąć się u nas opóźniona alergia pokarmowa.
Opóźniona alergia pokarmowa – rozpoznanie
Rozpoznanie opóźnionej alergii pokarmowej jest utrudnione ze względu na niespecyficzne symptomy. Wielu alergologów nadal nie uznaje ich znaczenia w diagnostyce uczuleń. Z tego powodu testy na alergię utajoną nie są refundowane. Opublikowano jednak sporo publikacji wskazuje jednak na istotną rolę nadwrażliwości typu III w rozwoju wielu dolegliwości i chorób. Istnieją również testy badające swoiste przeciwciała w klasie IgG, które wykonuje się z krwi. Wykonuje się je jedynie w specjalistycznych laboratoriach, które mają certyfikat walidacji. W diagnostyce wykorzystuje się standardowe testy ELISA. Stosowane są też testy ALCAT, które rozpoznają alergię na podstawie zmiany liczby i wielkości komórek po wprowadzeniu do nich potencjalnego czynnika uczulającego. Wyniki analiz muszą być zinterpretowane przez specjalistę, który zaleci nam odpowiednią terapię.
Dieta elimiacyjno-rotacyjna w leczeniu opóźnionej alergii pokarmowej
Leczenie alergii polega zawsze na wyeliminowaniu szkodliwej substancji z otoczenia czy jadłospisu chorego. W przypadku terapii alergii pokarmowej utajonej polecana jest dieta eliminacyjno-rotacyjna. Jej bazą jest tradycyjna dieta eliminacyjna, w trakcie której usuwamy szkodliwy składnik z menu i zastępujemy go produktem o podobnych wartościach spożywczych. Jednakże wprowadzamy do niej element rotacji, który ma zapobiec uczulaniu się na kolejne składniki. Rotacja polega na jedzeniu danego nieuczulającego produktu nie częściej niż co cztery dni. Osoby z alergią mają tendencję do opierania jadłospisu tylko o jeden substytut alergenu, na przykład zmieniają zboża na kukurydzę. Spożywanie jednak tego samego pokarmu dzień w dzień prowadzi do uczulenia się także na niego. Leczenie alergii pokarmowej powinno więc przebiegać pod kontrolą specjalisty, który może również zalecić probiotyk w celu uszczelnienia jelit.
Karolina Solga
