Astma oskrzelowa nazywana jest często dychawicą. Jest to przewlekła i nieuleczalna choroba zapalna, w wyniku której ograniczona jest wydolność górnych dróg oddechowych. Gromadzi się w nich gęsty śluz, chorzy cierpią też na uporczywy kaszel, mają napady duszności oraz charakterystyczny, świszczący oddech. U astmatyków dochodzi często do niekontrolowanych skurczów oskrzeli. Błona śluzowa oskrzeli jest objęta stanem zapalnym, co sprawia, że są one nadreaktywne na różne czynniki. Choć życie chorych jest pod wieloma względami utrudnione, odpowiednie leczenie pozwala im na w miarę normalne funkcjonowanie. Jednym z wziewnych leków, który okazuje się pomocny w łagodzeniu objawów dychawicy, jest fenoterol.
Astma oskrzelowa to jedna z najpowszechniejszych chorób przewlekłych. W Polsce dotyka ona co dziesiąte dziecko i co dwudziestego dorosłego. Astma może mieć postać atopową, czyli zewnątrzpochodną. Mechanizm choroby wiąże się z reakcją organizmu na alergen, który rozpoznawany jest przez przeciwciała IgE. Inną formą jest astma nieatopowa, związana z nadwrażliwością na czynniki niespecyficzne. Kontrola objawów tego podstępnego schorzenia jest możliwa, jednak musi być ono systematycznie leczone.
Astma oskrzelowa – przyczyny
Astmę oskrzelową powoduje najprawdopodobniej więcej niż jeden czynnik. Jednym z nich jest podłoże genetyczne, ponieważ chorobę możemy odziedziczyć po naszych przodkach. Same geny jednak nie warunkują rozwoju schorzenia. Istotne są także czynniki środowiskowe – obecność alergenów, dymu tytoniowego czy zanieczyszczeń powietrza w naszym otoczeniu. Astma atopowa opiera się na nadwrażliwości organizmu na substancje pozornie nieszkodliwe. Kontakt z alergenem, którym mogą być pyłki drzew, kurz czy sierść zwierząt, powoduje uczulenie organizmu. Wytwarzane są specyficzne przeciwciała IgE, które mają zareagować przeciwko czynnikowi uznanemu za groźny. Gdy chory ma z nim styczność kolejny raz, jego organizm uwalnia mediatory reakcji alergicznej. Wtedy następuje atak astmy, który objawia się kaszlem i dusznościami. Astma nieatopowa może być wywołana przez zakażenia wirusowe lub bakteryjne, a także pojawić się w wyniku nietolerancji niektórych leków.
Objawy astmy oskrzelowej
Typowe objawy astmy oskrzelowej to duszności, świst słyszalny przy oddychaniu, uczucie ucisku w klatce piersiowej, suchy kaszel oraz zbieranie się śluzu w górnych drogach oddechowych. Charakterystyczny dla dychawicy jest napadowy charakter symptomów. W przypadku astmy atopowej objawy mogą pojawić się w wyniku kontaktu z alergenem. Napad choroby może być wywołany także przez bodźce nieswoiste: dym tytoniowy, silny stres, mocne zapachy czy wysiłek fizyczny. Mówimy wtedy o astmie nieatopowej. Symptomy dychawicy mogą ustępować samoistnie lub pod wpływem podania leków. Astma oskrzelowa może być kontrolowana przez odpowiednią terapię. Jeżeli jednak chory zbagatelizuje objawy, napady mogą pojawiać się nawet codziennie. Zaczynają też utrudniać codzienne funkcjonowanie astmatyka i budzić go w nocy.
Astma oskrzelowa – leczenie
Leczenie astmy oskrzelowej polega na stosowaniu przez chorego leków wziewnych za pomocą inhalatora ciśnieniowego lub proszkowego. Dwa najważniejsze typy farmaceutyków to beta2-mimetyki, które rozszerzają oskrzela, oraz leki przeciwzapalne, czyli glikokortykosteroidy. Beta2-mimetyki działają objawowo, przynosząc astmatykowi ulgę w momencie wystąpienia choroby. Leki przeciwzapalne mają na celu opanowanie stanu zapalnego w oskrzelach. Leki stosowane w terapii dychawicy są podawane wziewnie, aby nie obciążać wątroby, nerek i innych narządów. Poza tym dzięki takiej formie podania mogą działać miejscowo, dlatego zawierają mniejsze dawki substancji czynnej. Jako że astma jest chorobą nieuleczalną, farmaceutyki należy stosować do końca życia. Dlatego istotna jest ochrona narządów wewnętrznych przed szkodliwą, długotrwałą farmakoterapią. W przypadku leczenia astmy atopowej, istotne jest unikanie alergenu, który wywołuje napady duszności i kaszlu.
Leczenie astmy oskrzelowej – fenoterol
Fenoterol to lek podawany w postaci wziewnej. Należy do krótko działających beta2-mimetyków, których biologiczne działanie polega na rozszerzeniu oskrzeli i przerwaniu ataku duszności. Następuje wtedy także pobudzenie nabłonka rzęskowego dróg oddechowych, zwiększenie wydzielania surfaktantu, zmniejszenie lepkości śluzu i zahamowanie uwalniania mediatorów stanu zapalnego. Chory odczuwa ulgę i może zaczerpnąć tchu. Fenoterol podany w aerozolu działa już po kilku minutach, a jego efekt utrzymuje się do pięciu godzin. Wskazaniem do jego stosowania są ostre napady astmy oskrzelowej i choroby związane z odwracalnym zwężaniem się dróg oddechowych. Co więcej, podany przed innymi lekami wziewnymi zwiększa ich skuteczność dzięki rozszerzeniu oskrzeli. Fenoterol jest wydalany przez organizm z kałem lub moczem w postaci nieaktywnych metabolitów. Jak każdy lek, może wywołać pewne skutki uboczne, takie jak drżenie, kaszel, zaburzenia rytmu serca czy nudności. Jest skutecznym farmaceutykiem, którego stosowanie powinno być konsultowane z lekarzem prowadzącym astmatyka, ponieważ może wpływać na zaburzenie pracy serca.
Karolina Solga
