Jeśli któregoś dnia zauważymy, że skóra naszej pociechy jest nadmiernie przesuszona, a na ciele pojawiły się suche plamy, którym towarzyszy uporczywe swędzenie, niezwłocznie zgłośmy się do lekarza dermatologa lub alergologa, gdyż najprawdopodobniej nasze dziecko cierpi na atopowe zapalenie skóry. Od teraz ciałko naszego dziecka będzie wymagała wyjątkowej pielęgnacji. Jak przebiega atopowe zapalenie skóry u niemowląt?
Co to jest atopowe zapalenie skóry i jakie są jego przyczyny?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to coraz częściej spotykana i, niestety, nieco uciążliwa dolegliwość, zwłaszcza jeśli dotyczy małych dzieci. AZS jest rodzajem alergii, a jego przyczyną są głównie alergeny, czyli różnego rodzaju substancje bądź czynniki wywołujące reakcję alergiczną. Najczęstszym powodem atopowego zapalenia skóry u niemowląt jest alergia pokarmowa, ale nie można wykluczyć też alergii wziewnej. Zazwyczaj AZS u niemowląt związane jest z nietolerancją mleka krowiego czy koziego, białka jaja kurzego, pszenicy (glutenu), lub też uczulenie na inne rodzaje pokarmów (miód, orzechy, czekolada), choć w tym przypadku przebieg choroby jest zazwyczaj łagodniejszy. Atopowe zapalenie skóry może być również konsekwencją uczulenia na pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt, oraz niektóre środki chemiczne i kosmetyki, takie jak mydła, proszki do prania, płyny do kąpieli itp.
Za przyczynę zachorowań na atopowe zapalenie skóry wśród niemowląt przyjmuje się także uwarunkowania genetyczne. Jeśli jedno z rodziców cierpi na AZS istnieje spore prawdopodobieństwo, że naszą pociechę również dotknie ta dolegliwość. Jeśli choroba dotyka oboje rodziców – prawdopodobieństwo to znacznie wzrasta (nawet do 70%).
Objawy atopowego zapalenia skóry – jak rozpoznać je u swojego dziecka?
Najczęstsze objawy atopowego zapalenia skóry to nadmierne przesuszenie, zgrubienia (lichenifikacja), miejscowe zaczerwienienia oraz świąd skóry. Ogniska zapalne zazwyczaj pojawiają się pod kolanami, w zgięciach łokci, za uszami oraz na skórze głowy, ale nie są to jedyne miejsca ich występowania. Szorstkie czerwone plamki mogą pojawiać się na brzuchu, plecach oraz w różnych miejscach na rękach i nogach. Swędzenie skóry jest bardzo przykrym objawem atopowego zapalenia skóry, dlatego niemowlę może być nim rozdrażnione, bardziej płaczliwe, świąd może powodować częste wybudzenia się ze snu, a w niektórych przypadkach nawet bezsenność.
AZS na ogół pojawia się w pierwszym roku życia i jest chorobą o przewlekłym charakterze, cechują je więc okresy remisji oraz zaostrzeń.
Łagodzenie objawów i pielęgnacja skóry atopowej
Niestety, nie istnieje jeszcze jedno skuteczne lekarstwo na atopowe zapalenie skóry. Dlatego w łagodzeniu objawów AZS skupić należy się przede wszystkim na diecie eliminacyjnej, podczas której metodą prób i błędów rezygnujemy z podawania tych produktów, które mogą powodować AZS u dziecka oraz na wyjątkowym dbaniu o skórę naszego maluszka.
Pielęgnacja skóry atopowej nie jest dziś trudna. Rynek obfituje w całą gamę kosmetyków, dzięki którym złagodzimy objawy AZS u naszych małych atopików. Kosmetyki do skóry atopowej, czyli wszelkiego rodzaju emolienty o działaniu natłuszczającym, w postaci oliwek, kremów, balsamów, szamponów czy płynów dodawanych do kąpieli, dostępne są w aptekach bez recepty. Coraz częściej można je także kupić w zwykłych drogeriach. Najprawdopodobniej lekarz dermatolog lub alergolog, u którego wizyta jest niezbędna jeśli zaobserwujemy na ciele naszego dziecka zmiany mogące być objawami AZS, poleci nam używanie tych właśnie środków pielęgnacyjnych.
Pielęgnacja skóry atopowej polega na natłuszczania skóry dziecka (ze szczególnym uwzględnieniem miejsc dotkniętych AZS) kilka lub nawet kilkanaście razy w ciągu dnia, ponieważ emolienty działają zazwyczaj około 4 godzin. Pamiętajmy też, że kosmetyki do skóry atopowej najlepiej przyswajane są tuż po kąpieli, dlatego ich używanie powinno stać się dla rodziców nawykiem związanym z codzienną higieną dziecka. Po codziennej kąpieli z użyciem emolientu należy osuszyć skórę dziecka delikatnym, niepowodującym podrażnień ręcznikiem i od razu wetrzeć krem pielęgnacyjny.
Zwolennicy metod naturalnych mogą natłuszczać skórę maluszka naturalnymi olejami: kokosowym, arganowym czy migdałowym, które również bez trudu kupimy w dobrze zaopatrzonych sklepach spożywczych. Nieprzyjemny świąd oraz zaczerwienienia złagodzą także kąpiele w krochmalu lub w kisielu z siemienia lnianego. Rodzice powinni też zadbać, aby ich pociecha dotknięta AZS miała krótko obcięte paznokcie (swędzenie skóry bywa bardzo uciążliwe, a dzieci często drapią chore miejsca aż do krwi). Ubranka dziecka powinniśmy prać w niezawierających detergentów hipoalergicznych proszkach lub płynach do prania. Rodzice wyznający ekologiczny styl życia często korzystają też ze specjalnych kul lub orzechów piorących, których skład jest całkowicie naturalny i nie powoduje reakcji alergicznych, dlatego warto przetestować również tę alternatywę.
Warto zwrócić uwagę, że objawy atopowego zapalenia skóry mogą się nasilać w okresie jesienno-zimowym, kiedy z powodu ogrzewania skóra dziecka może stać się bardziej przesuszona. Dlatego w tym czasie pielęgnacja małego atopika może wymagać dodatkowej troski.
Natalia Łukaszewska
